حتما تا به حال بارها پرسیده اید که BIM چیست ؟اگر به اندازه کافی با برنامه های ترسیم و طراحی نقشه و مدل سر و کله زده باشید، ممکن است با کلمه ی مخفف BIM برخورد کرده باشید، BIM اشاره به Building Information Modeling  یا مدلسازی اطلاعات ساختمان دارد. مفهوم BIM از سالهای 1970 تا به حال مطرح بوده است و کم کم به یکی از مفاهیم مهم صنایع طراحی و ساخت تبدیل گشته است. اما واقعا معنی این کلمه چیست؟

در این مقاله درباره ی مدلسازی اطلاعات ساختمان و اینکه چرا اینقدر مهم است صحبت خواهیم کرد. همچنین درباره ی تفاوت CAD و BIM مطالبی را بیان میکنیم و درباره ی آینده ی BIM خواهیم گفت.

مدلسازی اطلاعات ساختمان یا BIM چیست ؟

مدلسازی اطلاعات ساختمان یا BIM، یک روند مبتنی بر مدل سازی سه بعدی است که به طور عمده در معماری، مهندسی، و ساخت  به کار میرود. استفاده ی آن برای طراحی، برنامه ریزی، و ساخت بنا ها و تاسیسات میباشد. تاکید BIM روی گردآوری اطلاعات از تک تک ابعاد یک ساختمان است که کاربر میتواند در آن واحد در یک ابزار خاص به آن دسترسی داشته باشد.

ممکن است تصور شود که BIM یک نوع خاص و پیشرفته از CAD است. در حالی که این تصور اشتباه میباشد. در حقیقت BIM شامل تمام پروسه های یک پروژه میباشد. با استفاده آن شما در هفت بعد کار میکنید، که علاوه بر ابعاد سه بعدی فضایی، شامل زمان (بعد چهارم)، هزینه (بعد پنجم)، پایداری ( بعد ششم)، و مدیریت تاسیسات و تسهیلات ( بعد هفتم) است.

با استفاده از BIM ، معمارت، مهندسان و سازندگان میتوانند با یکدیگر با استفاده از یک بانک اطلاعاتی واحد کار کنند. با استفاده از این ابزار تیم‌های مختلف می‌تواند پروژه خود را تصور و با یکدیگر حتی قبل از شروع ساخت همکاری کنند. بسیار مهم است که مدنظر قرار داده شود که BIM فقط یک کد سه بعدی نیست، شما فقط در حال نگاه کردن به یک تصویر زیبا نیستید بلکه در حال دیدن یک ارائه واقع گرایانه دیجیتال می باشید. این ارائه شامل سیستم های عملکردی مانند تاسیسات الکتریکی و همچنین عناصر بصری و معماری مانند دیوارها و پنجره ها می باشد.

BIM چیست چه کاربردی دارد؟

اطلاعات خیلی خوب و به درد بخور به نظر می رسد اما دقیقا چه نیازی به BIM داریم؟ خیلی ساده است! با استفاده از BIM شما می توانید به اطلاعات کل مراحل یک پروژه دسترسی داشته باشید: از زمان طراحی تا ساخت و حتی مراحل تخریب آن.

دسترسی داشتن به این نوع اطلاعات می‌توانند به کاهش ریسک و اشتباهات بی انجامد شما در حقیقت تمامی این مراحل را در BIM میتوانید ببینید. بنابراین استفاده از BIM می تواند یک راه حل بسیار به صرفه برای معماران سازندگان و مهندسین و حتی دیگران باشد.

هر شخصی که در پروسه ساخت تجربه‌ای داشته باشد قطعاً با استرس ها و اضطراب های مربوط به تحویل پروژه درگیر بوده است. معمولاً شما با مشکلاتی از قبیل بودجه محدود نیروی کار ناکافی و یا اطلاعات ناقص سر و کار دارید. تصور کنید که میلیونها و میلیاردها تومان در یک پروژه هزینه شده است و شما در میانه پروژه متوجه می شوید که بخشی از قسمتهای ساختمان به صورت اشتباه با یکدیگر تداخل دارند. BIM ابزارهای را برای مبارزه با این گونه مشکلات در اختیار ما قرار میدهد.

با ابزار تشخیص تداخل های مختلف، برای مثال می‌توان در یک مدل کامپیوتری قسمت هایی از ساختمان را که با یکدیگر تداخل دارند هایلایت و مشخص نمود. BIM فقط یک نرم افزار کامپیوتری نیست بلکه یک پروسه کاری است با استفاده از آن تمامی اعضای تیم شما در آن واحد می توانند به تمام اطلاعات موجود یک ساختمان و تاسیسات آن دسترسی داشته باشند. با استفاده از BIM در صورتی که از تکنولوژی ابری استفاده کنند اعضای تیم می‌تواند در آن واحد روی یک پروژه کار کنند. در حال حاضر روز به روز انتقال اطلاعات میان اعضای تیم آسان‌تر می‌شود که این یک مزیت بسیار عالی برای کمپانی های بزرگ محسوب شده و در حقیقت مشکلات گم شدن اطلاعات را از بین میبرد.

CAD و BIM چیست ؟

اولین استفاده های نرم‌افزاری BIM در سال‌های ۱۹۷۰ شروع شد. از آن زمان تا به حال استفاده از BIM افزایش پیدا کرده است. این روزها نرم‌افزارهای مختلفی را که از تکنولوژی BIM استفاده می‌کنند می بینید نرم افزار های مانند آرشیکد، راینو بیم و فریکد. هرچند شناخته شده ترین نرم افزار BIM رویت می باشد.

نرم افزار مدلسازی اطلاعات ساختمان رویت، توسط معماران مهندسان سازه و طراحان استفاده می شود. این نرم افزار در سال ۲۰۰۲ توسط شرکت ۲۰۰۲ توسط شرکت اتودسک خریداری شد و از آن زمان تا به حال در حوزه BIM نقش کلیدی داشته است با استفاده از آن کاربران می توانند به راحتی سازه های سه بعدی را طراحی کرده و در عین حال از امکانات ۴ بعدی آن استفاده کنند . این به کاربران اجازه می‌دهد که تمام مراحل ساخت یک پروژه را از قبل پیش بینی کنند. اگر در حال حاضر با اتودسک آشنا هستید نباید برایتان عجیب باشد که آنها نرم افزارهای مربوط به BIM دیگری از قبیل Navisworks و BIM 360 هم دارند.

ممکن است بین استفاده از تکنولوژی BIM یا CAD شک داشته باشید. جواب این سوال که کدام یکی از تکنولوژی های ذکر شده را استفاده کنم؟ به نوع پروژه‌ای که روی آن کار می‌کنید بستگی دارد. اگر در طراحی صنعتی کار می‌کنید و یا با صنایع مونتاژ الکترونیکی و مکانیکی سروکار دارید باید از CAD استفاده کنید. در غیر این صورت باید توجه داشته باشید که BIM به طور کلی در صنایع طراحی و ساخت ساختمان و تاسیسات به کار می‌رود. هرچند این کاربرد صرفاً  مدلینگ نیست و به شما اجازه می دهد که تداخل های ابعاد دیگر ساختمان را هم قبل از اجرا مشاهده و رفع کنید.

آینده BIM چیست ؟

هرچند بیشتر شرکت‌ها برای استفاده از تکنولوژی BIM سرعت خوبی نداشته‌اند کاملا مشخص است که این تکنولوژی نقش مهمی را در آینده برعهده خواهد گرفت. حکومت ها و شرکت ها این روزها به طور مدام در حال جستجوی راه هایی برای کاهش هزینه و قواعد و قوانین زیست محیطی هستند. به نظر می رسد که BIM راه حل مناسبی برای این چالش ها باشد.

البته بسیاری از حکومت ها و دولت ها استفاده از تکنولوژی BIM را بسیار مناسب و منطقی می دانند چرا که باعث می شود اشتباهات اجرایی و طراحی تقریباً به صفر برسد. برای مثال دولت انگلستان استفاده از تکنولوژی BIM را در تمام پروژه هایی که توسط دولت اجرا می شود ضروری کرده است.

یکی دیگر از موارد جذاب که می‌توان در آینده انتظار آن را داشت ترکیب تکنولوژی BIM و طراحی زایشی یا Generative می باشد با استفاده از الگوریتم های نرم افزارهای کامپیوتری معماران می توانند طرح هایی را بر اساس محدودیت های در نظر گرفته شده تولید کنند؛ برای مثال محدودیت‌های گرمایشی و سازه ای. البته این همه ماجرا نیست. بعضی از متخصصین مانند بیل آلن اعتقاد دارند که تکنولوژی BIM و طراحی زایشی حتی یک مرحله بالاتر خواهد رفت. آنها فکر می کنند که کامپیوترها یک روز توانایی این را خواهند داشت که طرح هایی را بر اساس خصوصیاتی که یک معمار یا یک کارفرما مشخص میکند تولید کنند. خیلی ساده ممکن است روزی برسد که کامپیوترها طراحی های هوشمندتر و بهتر و به صرفه تری را به نسبت یک انسان تولید کنند. حالا دیگه می‌دونید که BIM چیست و چه کاربردی دارد. امیدواریم این مقاله براتون کارامد بوده باشه.