معماري گروهی چیست؟ ( قسمت اول )

معماری گروهی موضوعی راهبردي و بحث برانگیز در موفقیت فرایند طراحی معماري امروز محسوب میشود. همان طور که میدانیم؛ گروه فقط به مثابه مجموعهاي از افراد عمل نمیکند، بلکه به نحوي از توانمنديهاي مجموع افراد فراتر میرود. در اینگونه طراحی، ساختمان، گسترش ذره ذره مشارکت در طراحی است که فراتر از یک تک بنا است و حاوي ارتباطات اجتماعی کلیه افرادي است که درگیر فرایند طراحی بوده اند. بر این اساس شیوه پیشنهادي مقاله مبتنی بر برخورد با معماری گروهی یک امر ضروري است؛ زیرا در طی رشد جوامع و گسترش علم، اجزاء یک گروه با کمک هم میتوانند چرخدندههاي ماشین طراحی را حرکت دهند.

معماری گروهی چگونه متولد می‌شود؟

فعالیتهاي طراحی عمدتاً در قالب گروههاي طراحی انجام میشود و یک معمار و طراح به تنهایی از عهده ي یک پروژه معماري بر نمیآید و آنچه در این میان اهمیت دارد صرفاً انجام کار نیست، بلکه مهم اینست که افراد گروه چگونه با یکدیگر تعامل میکنند و با این مشارکت چگونه پروژه به انتها میرسد. متأسفانه فعالیتهاي گروهی هنوز در کشور ما و حتی کشورهاي پیشرفته دنیا، جاي خود را پیدا نکرده
اند و دانشگاهها به عنوان نهادهاي فرهنگ ساز میتوانند مکان مناسبی براي شروع چنین حرکتهایی باشند؛ تا در نهایت بتوانیم در فعالیتهاي حرفهاي به رویکردهاي گروهی دست یابیم.

با دلایل فوق ” معماری گروهی ” خاصه در عرصه‌هاي دانشگاهی اهمیت ویژه اي یافته.

آموزش معماری در ایران چگونه است؟

آموزش معماري یکی از مهمترین مباحث در زمینه معماري امروز ایران به شمار میآید؛ زیرا در دوره اي هستیم که مسائل و امکانات بسیار متنوعی در زمینهي معماري مطرح شده است که در بسیاري از عرصه ها در عمل با آنها مواجه هستیم، بدون آنکه اهداف و برنامه هاي آگاهانه و متفکرانهاي درباره آنها داشته باشیم. اهمیت و حساسیت آموزش معماري نسبت به برخی از دیگر تخصصها در این است که در این رشته نمیتوان به سادگی رشته هایی مثل علوم طبیعی یا رشته هاي فنی مهندسی نسبت به انتقال دانش و تجربیات حرفهایی اقدام کرد. آموزش معماري همواره در تنش با تجربه هاي معماري همراه بوده است.
طراحی معماري تنها موضوعی براي حل کردن مشکلات نیست، بلکه یک سؤال است.

مشکلات معماری چه چیزي هستند؟

دانشجویان معماري همیشه نیاز دارند که وقتی هنوز نمیدانند که چه چیزي را باید یاد بگیرند، خود را به درجه ي صلاحیتی جدي سوق دهند. بنابراین برخلاف دانشجویان رشته دیگر، آنها باید قبل از آنکه بدانند چه کاري را باید انجام دهند، به انجام دادن آن دست بزنند که البته این راه ویژه اي براي فکر کردن می باشد. همچنین به کارگیري شیوه آموزش سنتی آزمایش و خطا براي تدریس طراحی معماري در کارگاه مؤثر نخواهد افتاد. صرفاً توانایی انجام یک طرح خوب براي تدریس طراحی معماري کافی نیست. همچنین لازم است که استاد شرح دهد که طراحی معماري چیست و طراح چگونه طراحی میکند. براي یادگیري طراحی، انجام طرح کافی نیست، اغلب در کارگاه از دانشجویان میخواهیم که طرحی را انجام دهند، بدون اینکه پیچیدگی طراحی را در نظر بگیریم. به این معنا که فرایند تصمیم گیري در طراحی مستلزم آموزش تدریجی است، تا بتوان انتخابهاي متعددي را که وجود دارد در نظرآورد.

اهمیت معماری گروهی در چیست؟

طراحی نمیتواند در یک خلا اجتماعی تجربه شود. در حقیقت وجود بازیگران دیگر نظیر کارفرمایان، استفاده کنندگان و قانونگذاران است که طراحی را تا این حد چالش انگیز میکند. لذا طراحی باید خود حاوي گسترهاي از مهارتهاي اجتماعی دانسته شود که فرد را قادر میسازد یا براي توافق جمعی مذاکره کند، یا هدایتگر باشد و این امر به معناي وجود تنش و حتی درگیري است. به هیچ رو نمیشود تأثیر چنین درگیري هاي میان فردي مبتنی بر نقش افراد را بر طراحی انکار کرد. در این میان انواع معماريهایی که با دیگران صورت میگیرد (در قضاوت با دیگران؛ معماري با کارفرما؛ معماري با استفاده کننده از بنا؛ معماري با سایر مهندسین؛ معماري با مشاوران و روانشناسان و حتی معماري با کامپیوتر) معماری گروهی که توسط جمعی از معماران به صورت دسته جمعی انجام میپذیرد، موضوع این مقاله است.
اهمیت کار گروهی در دنیاي امروز به طرز چشمگیري مطرح میشود. دنیاي پر سرعت؛ فراوانی اطلاعات و … این نیاز را غیرقابل چشمپوشی کرده است.
در دنیاي امروزي بنا به دلایل گوناگون همچون کمبود وقت و استفاده از نظریه هاي تعداد بیشتري از معماران، شاهد آنیم که در بسیاري از پروژههاي معماري، کار به صورت گروهی صورت میپذیرد. در این میان شاهد معمارانی همچون جمیز استرلینگ و مایکل ویلفورد هستیم که با تشکیل آتلیه معماري مشترك در تمامی پروژهها به صورت گروهی به طراحی میپردازند. در این پژوهش در پی آنیم که ببینیم این معماری گروهی چگونه رخ میدهد؟ در طی یک روند معماري تک تک اعضاي گروه و یا کل گروه، چه نقش متفاوتی را در برابر یک معماري فردي در دست میگیرند؟

ویژگی های گروه معماری

طراحی غالباً فرایند جمعی است که در آن تفاهم میان اعضاي گروه ممکن است از ایدههاي آنها مهمتر باشد.
مجموع پنج ویژگی گروه را از مجموعه افراد متمایز میکند:
1. اعضاي گروه در تعامل با یکدیگرند.
2. آنها در یک هدف و مجموعهاي از هنجارها اشتراك دارند که به فعالیتهاي آنان جهت میدهد.
3. آنها همچنین مجموعهاي از نقشها و شبکهاي از جاذبههاي میان فردي به وجود میآورند، که آنها را از سایر گروهها متمایز میکند.
4. در فهم رفتار گروهی چند مفهوم نقش اساسی دارند؛ درك اهداف، ایجاد هنجارها و ویژگیهاي روابط میان فردي.
5. عملکرد گروه به نحو چشمگیري از عواملی چون روحیه گروهی تأثیر میگیرد.

برگرفته از مقاله ای از آقای فرهنگ مظفر