معماری گروهی چیست؟ ( قسمت اول )

معماری گروهی موضوعی راهبردی و بحث برانگیز در موفقیت فرایند طراحی معماری امروز محسوب میشود. همان طور که میدانیم؛ گروه فقط به مثابه مجموعهای از افراد عمل نمیکند، بلکه به نحوی از توانمندیهای مجموع افراد فراتر میرود. در اینگونه طراحی، ساختمان، گسترش ذره ذره مشارکت در طراحی است که فراتر از یک تک بنا است و حاوی ارتباطات اجتماعی کلیه افرادی است که درگیر فرایند طراحی بوده اند. بر این اساس شیوه پیشنهادی مقاله مبتنی بر برخورد با معماری گروهی یک امر ضروری است؛ زیرا در طی رشد جوامع و گسترش علم، اجزاء یک گروه با کمک هم میتوانند چرخدندههای ماشین طراحی را حرکت دهند.

معماری گروهی چگونه متولد می‌شود؟

فعالیتهای طراحی عمدتاً در قالب گروههای طراحی انجام میشود و یک معمار و طراح به تنهایی از عهده ی یک پروژه معماری بر نمیآید و آنچه در این میان اهمیت دارد صرفاً انجام کار نیست، بلکه مهم اینست که افراد گروه چگونه با یکدیگر تعامل میکنند و با این مشارکت چگونه پروژه به انتها میرسد. متأسفانه فعالیتهای گروهی هنوز در کشور ما و حتی کشورهای پیشرفته دنیا، جای خود را پیدا نکرده
اند و دانشگاهها به عنوان نهادهای فرهنگ ساز میتوانند مکان مناسبی برای شروع چنین حرکتهایی باشند؛ تا در نهایت بتوانیم در فعالیتهای حرفهای به رویکردهای گروهی دست یابیم.

با دلایل فوق ” معماری گروهی ” خاصه در عرصه‌های دانشگاهی اهمیت ویژه ای یافته.

آموزش معماری در ایران چگونه است؟

آموزش معماری یکی از مهمترین مباحث در زمینه معماری امروز ایران به شمار میآید؛ زیرا در دوره ای هستیم که مسائل و امکانات بسیار متنوعی در زمینهی معماری مطرح شده است که در بسیاری از عرصه ها در عمل با آنها مواجه هستیم، بدون آنکه اهداف و برنامه های آگاهانه و متفکرانهای درباره آنها داشته باشیم. اهمیت و حساسیت آموزش معماری نسبت به برخی از دیگر تخصصها در این است که در این رشته نمیتوان به سادگی رشته هایی مثل علوم طبیعی یا رشته های فنی مهندسی نسبت به انتقال دانش و تجربیات حرفهایی اقدام کرد. آموزش معماری همواره در تنش با تجربه های معماری همراه بوده است.
طراحی معماری تنها موضوعی برای حل کردن مشکلات نیست، بلکه یک سؤال است.

مشکلات معماری چه چیزی هستند؟

دانشجویان معماری همیشه نیاز دارند که وقتی هنوز نمیدانند که چه چیزی را باید یاد بگیرند، خود را به درجه ی صلاحیتی جدی سوق دهند. بنابراین برخلاف دانشجویان رشته دیگر، آنها باید قبل از آنکه بدانند چه کاری را باید انجام دهند، به انجام دادن آن دست بزنند که البته این راه ویژه ای برای فکر کردن می باشد. همچنین به کارگیری شیوه آموزش سنتی آزمایش و خطا برای تدریس طراحی معماری در کارگاه مؤثر نخواهد افتاد. صرفاً توانایی انجام یک طرح خوب برای تدریس طراحی معماری کافی نیست. همچنین لازم است که استاد شرح دهد که طراحی معماری چیست و طراح چگونه طراحی میکند. برای یادگیری طراحی، انجام طرح کافی نیست، اغلب در کارگاه از دانشجویان میخواهیم که طرحی را انجام دهند، بدون اینکه پیچیدگی طراحی را در نظر بگیریم. به این معنا که فرایند تصمیم گیری در طراحی مستلزم آموزش تدریجی است، تا بتوان انتخابهای متعددی را که وجود دارد در نظرآورد.

اهمیت معماری گروهی در چیست؟

طراحی نمیتواند در یک خلا اجتماعی تجربه شود. در حقیقت وجود بازیگران دیگر نظیر کارفرمایان، استفاده کنندگان و قانونگذاران است که طراحی را تا این حد چالش انگیز میکند. لذا طراحی باید خود حاوی گسترهای از مهارتهای اجتماعی دانسته شود که فرد را قادر میسازد یا برای توافق جمعی مذاکره کند، یا هدایتگر باشد و این امر به معنای وجود تنش و حتی درگیری است. به هیچ رو نمیشود تأثیر چنین درگیری های میان فردی مبتنی بر نقش افراد را بر طراحی انکار کرد. در این میان انواع معماریهایی که با دیگران صورت میگیرد (در قضاوت با دیگران؛ معماری با کارفرما؛ معماری با استفاده کننده از بنا؛ معماری با سایر مهندسین؛ معماری با مشاوران و روانشناسان و حتی معماری با کامپیوتر) معماری گروهی که توسط جمعی از معماران به صورت دسته جمعی انجام میپذیرد، موضوع این مقاله است.
اهمیت کار گروهی در دنیای امروز به طرز چشمگیری مطرح میشود. دنیای پر سرعت؛ فراوانی اطلاعات و … این نیاز را غیرقابل چشمپوشی کرده است.
در دنیای امروزی بنا به دلایل گوناگون همچون کمبود وقت و استفاده از نظریه های تعداد بیشتری از معماران، شاهد آنیم که در بسیاری از پروژههای معماری، کار به صورت گروهی صورت میپذیرد. در این میان شاهد معمارانی همچون جمیز استرلینگ و مایکل ویلفورد هستیم که با تشکیل آتلیه معماری مشترک در تمامی پروژهها به صورت گروهی به طراحی میپردازند. در این پژوهش در پی آنیم که ببینیم این معماری گروهی چگونه رخ میدهد؟ در طی یک روند معماری تک تک اعضای گروه و یا کل گروه، چه نقش متفاوتی را در برابر یک معماری فردی در دست میگیرند؟

ویژگی های گروه معماری

طراحی غالباً فرایند جمعی است که در آن تفاهم میان اعضای گروه ممکن است از ایدههای آنها مهمتر باشد.
مجموع پنج ویژگی گروه را از مجموعه افراد متمایز میکند:
۱. اعضای گروه در تعامل با یکدیگرند.
۲. آنها در یک هدف و مجموعهای از هنجارها اشتراک دارند که به فعالیتهای آنان جهت میدهد.
۳. آنها همچنین مجموعهای از نقشها و شبکهای از جاذبههای میان فردی به وجود میآورند، که آنها را از سایر گروهها متمایز میکند.
۴. در فهم رفتار گروهی چند مفهوم نقش اساسی دارند؛ درک اهداف، ایجاد هنجارها و ویژگیهای روابط میان فردی.
۵. عملکرد گروه به نحو چشمگیری از عواملی چون روحیه گروهی تأثیر میگیرد.

برگرفته از مقاله ای از آقای فرهنگ مظفر