محدوده ای كه امروزه به نام طرح تفصیلی منطقه 7 تهران ميشناسيد در گذشته بخشی از محدوده شكارگاهي تهران قديم و شميران محسوب می شده است. اين منطقه كه به دليل داشتن آب و هواي خنك و دلپذير به عنوان منطقه ای ييلاقی مورد استفاده قرار می گرفته، محل ايجاد باغها و استراحتگاههای متعدد نيز بوده است.

ويژگی های طرح تفصیلی منطقه 7 تهران

دسترسي به اين منطقه ييلاقی از طريق جاده ای به نام جاده شميران صورت ميگرفته است. اين جاده كه ارتباط بين داخل شهر با منطقه ييلاقی را فراهم ميكرده از دروازه شميران شروع و پس از گذشتن از ديه های شميران به سمت تجريش می رفته است. باغها و باغ– كوشكهای متعددی در اطراف جاده شميران شكل گرفتند كه مالكان آن درباريان و شاهان قاجار بوده اند. از اين باغها ميتوان به باغ نخودی، باغ امجديه، باغ صبا، عمارت عشرت آباد، باغ – عمارت عيش آباد، قصر قاجار و … اشاره كرد.

برای دانلود طرح تفصیلی منطقه 7 تهران کلیک کنید:

در دوران حكومت پهلوی اول :

مرز جنوبی طرح تفصیلی منطقه 7 تهران شهرداری، در قالب خيابان انقلاب – دماوند شكل گرفت، اين مرز، مرز مشترك طرح تفصیلی منطقه 7 تهران و هسته مركزی شهر محسوب می شد. در آن زمان خيابان قديم شميران مجدداً تعريض شد و برخی بناهای قديمی مثل قصر قاجار و عشرت آباد به عنوان زندان و پادگان تغيير كاربری پيدا كردند كه امروز نيز بخشی از كاربری های وسيع اين منطقه محسوب ميشوند. ساير بناها و قصرهای باقي مانده از دوره قاجار به طور كامل تغيير كاربری پيدا كرد و بخشی از باغها تخريب شد اما قناتها همچنان فعال بودند و نقش دوگانه تأمين آب شرب و آب كشاورزی را ايفا می کردند .

در دوران حكومت پهلوی دوم  ( 1357 – 1320 ) :

به تبع رشد عمومی شهر تهران ( از نظر كالبدی و اجتماعی – اقتصادی)، توسعه در طرح تفصیلی منطقه 7 تهران نيز از روندی دوگانه تبعيت كرد. اراضی حد واسط بين جاده قديم شميران و امتداد خيابان روزولت (شهيد مفتح) و جاده سوم (بزرگراه مدرس) كه تحت گرايش توسعه به سمت شمال بودند، با توجه به مالكيت عمده اراضی در اين محدوده (اراضی عباس آباد) كه مالكيت دولتی داشت، با تفكيك هاي درشت دانه به تملك اقشار شهرنشين جديد با رفاه اجتماعی بالاتر درآمد و اراضي حد واسط بين جاده قديم شميران و خيابان دماوند و سبلان كه به سمت شرق تهران گرايش داشتند -با توجه به كاربريهای غير شهری (پادگان، زندان) و كاربريهای دروازه ای (تعميرگاه های خودرو) در پيرامون جاده دماوند و همجواری با « مفت آباد » با تفكيك های ريزدانه به تملك اقشار شهرنشين جديد (كاركنان ادارات دولتی، كارگران كارخانه ها، صاحبان حرفه های شهری) با سطح درآمد پايين تر در آمد. در نتيجه شرق و غرب جاده قديم شميران دارای بافت مسكونی شهری دوگانه شد .

ويژگی های اكولوژيك طرح تفصیلی منطقه 7 تهران :

در حالي كه شهرهای مختلف در جهان به صورت مصرف كنندگان شتاب زده منابع طبيعي درآمده و توليدكننده های پرتوان زباله و ضايعات هستند . آثار سود حاصل از شيوه های زندگی شهرنشينی، معضلات و مشكلات مهمي برای محيط زيست و انسان ها به بار آورده است. اين اثرات نه تنها حيات انسانهای امروزي را به خطر انداخته بلكه آينده نامطلوبی برای نسل های بعدی به دنبال خواهد داشت.

شناخت طبيعت تهران و نحوه استقرار و شكل گيری آن در بستر طبيعت نقش مؤثری در ادامه حيات اين كلانشهر ، هماهنگي طرح های توسعه آن در راستای توسعه پايدار دارد. بستر طبيعی تهران از شمال به جنوب، شامل چهار قسمت اصلی قابل تفكيك به شرح زير است:
الف) كوهستان البرز
ب) كوهپايه البرز
ج) دامنه البرز
د) دشت تهران

موقعيت استقرار تهران در بستر طبيعی باعث محصورشدن آن از سمت شمال و شرق توسط ارتفاعات و پيوند آن از سمت غرب و جنوب با دشت شده است. شيب عمومی بستر طبيعی شهر تهران از شمال به سمت جنوب بوده در محدوده طرح تفصیلی منطقه 7 تهران، از 1 تا 5 درصد می باشد. باتوجه به موقعيت قرارگيری منطقه در سطح شهر، مي توان از ارزشهای اكولوژيكی موجود در منطقه بهره برد.

ويژگيهای اكولوژيكی منطقه بر دو دسته كلی قابل تقسيم می باشد :

-1 ويژگی های طبيعی (مسيل ها، توپوگرافی)

-2 ويژگی های انسان ساخت (فضاهای سبز، قناتها، محورهای اكولوژيك)

طرح تفصیلی منطقه 7 تهران

ويژگی های سازمان فضايی :

محورهای فعاليتی مطرح در منطقه ، به عنوان فرصت های ممتاز هم پيوندی منطقه با سطح پهنه مركزی تلقی شده و به عنوان نيروهای تأثيرگذار ، نيازمند توجهات ويژه می باشد كه قادرند فعاليت و سرزندگی را به داخل منطقه هدايت نمايند . علاوه براين امتداد دو محور مجهز شهری بهشتی و مطهری در خيابان شريعتی مي بايد در سازماندهی فضايی منطقه مدنظر قرار گيرد . چرا كه اين دو محور شهری جزئی از استخوانبندی فضايی پهنه مركزی تهران هستند . گره های شاخص منطقه مانند سيدخندان و هفت تير و پيچ شميران و … به عنوان كانونهای حيات شهری می توانند فضاهای شهری قدرتمندی را در جهت تقويت حيطه عمومی سامان دهند . مسيل ها و كانونهای سبز و … و تأثيری كه در ساماندهی حيات شهری و حركت پياده در جوار خود به جا می گذارند می بايد در سازمان دهی يك استخوانبندی پايدار لحاظ شود.

ويژگی كاربری زمين در منطقه :

بررسی الگوی استفاده از زمين نشان می دهد كه كاربری مسكونی دارای بيشترين سطح در منطقه است كه الگوی موجود دارای تفاوت های نسبتاً چشمگيری در سطح محلات است:

بخش قابل ملاحظه ای از سطوح نواحی 2 – 4 و 5 به كاربری نظامی اختصاص يافته كه محلات كاج – عباس آباد – دبستان در اين نواحی قرار گرفته اند. بيشترين فضای مربوط به كاربری مذهبی مصلای بزرگ تهران است كه در ناحيه چهار (محله نيلوفر) واقع گرديده است. عمده ترين فضای مربوط به كاربری ورزشی (ورزشگاه شهيد شيرودی) در ناحيه 3 (محله امجديه) واقع گرديده است.

فضای مربوط به كاربری آموزش عالی نيز بطور عمده در محلات دبستان (ناحيه پنج) و خاقانی (ناحيه سه ) متمركز گرديده است. كاربری مسكونی به عنوان وجه غالب كاربری ها در سطح منطقه، در نواحی يك الي سه از درصد بيشتری نسبت به نواحی چهار و پنج (باتوجه به وجود قطعات درشت دانه نظامی و مذهبی در نواحی چهار و پنج) برخوردار است .

ويژگی جمعيتی طرح تفصیلی منطقه 7 تهران :

براساس نتايج حاصل از سرشماری های عمومی نفوس و مسكن جمعيت ساكن در خانوارهایمعمولی منطقه هفت در سال 1359 معادل 325626 نفر بوده است که در سال 1375 به 288314 نفر تنزل یافته است.

برای دانلود طرح تفصیلی منطقه 7 تهران سال ۹۸ کلیک کنید: