تصويرهايي را كه انسان اوليه براي ارسال پيام و بيان مقاصد و اهداف خود ترسيم نمود مي توان از قديمي ترين خط ها دانست که نسل جدید آن را همین تایپوگرافی می‌توان نامید. به عبارتي اجداد خط هاي كنوني، تصويرهاي نخستين اند، و متون چاپي امروز كه در آنها، مفاهيم به كمك خط بيان مي شود، تكامل يافته ي تصويرهايي است كه براي مقاصد گوناگون و آسان كردن ادراك مسايل براي مخاطب با ساده تر منتقل كردن مفاهيم و برقراري ارتباط توسط انسان‌ها ترسيم شده است.
تایپوگرافي چیست
تایپوگرافی ناگزير با خطاطي و خوشنويسي، رابطه دارد. بسياري را سهواً يا به سادگي اعتقاد بر اين است كه خوشنويسي و خطاطي، نوعي تاپوگرافيست. معني تحت الفظي خوشنويسي خوش نوشتن حروف و كلمات با رعايت سفت و سخت هندسه ي تحرير و حروف بر اساس قواعد از پيش تعيين شده و سنتي مي باشد.
كلمه ي ديگري داريم به نام خطاطي، خطاطي در واقع كار در حوزه هاي كاربردي است يعني كسي براي موضوع به مفهوم خاص و براي چاپي مطابق كاربرد تعريف شده آن خطي مي نويسد. يا خطي انتخاب مي كند و بهره مي گيرد. خوش بودن در اينجا به معني جا افتادن و مناسب بودن نوشته است كه در ارتباط با موضوع و زيبايي در مفهوم كار براي تعريف مي شود، نه در شكل ظاهري.
تاریخچه تایپوگرافی و خطاطي در اروپا
خطاطي بطور ساده يعني زيبا نوشتن، اگرچه زيبايي اين علائم به عملكرد چشم با سليقه اشخاص مربوط مي شود. درست مانند بسياري از سبك هاي هنري كه امروز وجود دارد از سبك هاي استثنايي تزئيني تا سبك هاي كاملاً انتزاعي در مورد خطاطي هم چنين است.
خطاطي مدرن فطعاً بيك پيشينه سنتي از رومي ها و حتي قبل از مسيحيت داشته است به هنگام زمامداري امپراطوري روم الفباي استاندارد توسعه داده شد و به سرزمين هاي فتح شده منتقل گرديد. سپس با ترويج و آموزش دين مسيحيت توسعه يافت. رومي ها حروف را بدون هيچ اصلاحي از يوناني ها پذيرفتند و حروف را طوري بازسازي كردند كه با زبان خودشان تناسب داشته باشد.
رومي ها در اوايل قرن چهارم ميلادي نوع جديدي از خط شكسته را توسعه دادند كه صورت اصلي نوشته هاي متون قديم شده و با اشتمال بر زائده هاي بالايي و پاييني حروف بزرگ و كوچك امروزي از آن منتج گرديدند تا قرن دهم ميلادي همه عناصر خط جديد زير نفوذ كليسا شكل پذيرفتند. متعاقب آن يك دوره بسيار غني از گسترش تذهيب به وجود آمد كه ميراث شگفت انگيزي از فرم حروف و دست نوشته ها به جا گذاشت.
از زماني كه ژوهانس گوتنبرگ در سال 1468-1398 – م فن چاپ را اختراع كرد تلاش هاي زيادي براي گسترش شيوه هايي كه كارآيي بيشتري در امر تكثير نسخ متون مختلف و مطالب مهمداشته باشد انجام شد.
ازجمله اين تلاش ها كه به توسعه امر چاپ انجاميد ساختن حروف برجسته ي فلزي بود، كه با الهام گرفتن از اصل الفباي لاتين انجام شد و از تركيب و كنار هم قرار گرفتن آنها واژه – جمله و متون مختلف ساخته مي شد و پس از سپرده شدن به دستگاه چاپ و اتمام كار، مجدداً از آنها براي مطلبي جديد استفاده مي كردند.
امروزه حضور تایپوگرافی را در بسياري از دقايق زندگي مان حس ميكنيم. از سينما و تلوزيون، صفحات وب ……
مبحثي در طراحي گرافيك وجود دارد كه با حروف و كلمات سر و كار دارد، كاربرد آن ايجاد تأثير بصري با بيان تصويري به كمك كلمات است. آثار خلق شده در تایپوگرافی قبل از آنكه خوانا باشد، حاوي يك پيام بصري است. بنابراين يك اثر تایپوگرافیك مي تواند از مجموعه اي از جروف و كلمات كه در عين حال معنايي نيز ندارند ساخته شود.
اهداف تایپوگرافی
بررسي و تجزيه و تحليل آثار موفق و ماندگار بيانگر اين است كه هدف از تایپوگرافی ارسال هرچه مؤثرتر پيام برقراري ارتباط لازم ايجاد تفهيم و تفاهم نفوذ بيشتر نسبت به نوشتار عادي بوده است.
از اهداف اصلي تایپوگرافی تلاش براي طراحي و ابداع شويه هاي جديد نگارش و كاربرد آن است. اين مسئله كه نياز انسان براي ارتباط نوشتاري با يك نوع خط مرتفع نمي گردد و براي بيان حالات مختلف متوسل به اقلام مختلف شد. تایپوگرافی يكي از قدرتمندترين ابزارهاي ارتباطي موجود براي طراحان گرافيست است. مي تواند وقتي كه به طوري مؤثر به كار رود، حال و هوا و مفهوم يك اثر را پيش از انتظاري كه از يك نوشتار يا حتي تصوير مي رود در خاطره ها و اذهان ثبت كند. در واقع تایپوگرافی را می‌توان اسکیس هنر خطاطی نامید.
عيني و محسوس كردن موضوع نوشتاري
تایپوگرافی مي تواند به خواننده خود قبل از خوادنده شدن بگويد اين متن آموزنده است يا سرگرم كننده، طنز است يا بسيار جدي و براي اين كار اگر لازم باشد حروف منبسط يا فشرده مي شود و يا در اندازه ها و وزن هاي مختلف ظاهر مي گردند . خودشان را به شكل ها و شيوه هاي مختلف ارائه مي كنند و در تحريك با هم مي توانند خيلي دوستانه و خوشرو تحريك كننده و مد روز با ابهت و جدي ظاهر شوند.
اصول تایپوگرافی
مثبت و منحني
معنا و اهميت مثبت و منفي در وارد كردن نوعي فضای بصري است. حروفي كه در حالت مثبت يا منفي در صفحه فعال مي شوند مي توانند تأثير عمده بر مخاطب بگذارند.
اختصار – حذف بخش هايي از حروف
استفاده از حداقل عناصر بصري در نوشته حذف بخشهايي از حروف تا حدي كه خوانايي از بين نرود در اين فن طراح حداكثر محدوديت را براي خود قائل مي شود. تا با حداقل انرژي و عناصر بصري حداكثر واكنش و توجه بيننده را برانگيزد.
برش خوردن جابجايي قسمت هاي برش خورده
حروفي كه چيدن نشان پيش بيني است يا به عبارتي در محل مورد انتظار قرار گرفته، ممكن است با ايجاد يك برش در قسمت هايي از آن داراي جاذبه بشود، ولي شايد موجب هيچ نوع تعجب بصري نگردد. براي اين منظور مي توانيم با اندكي جابجايي قسمت هاي برش خورده حروف يا كلمات، متناسب با موضوع نوعي تاكيد جاذبه ي خاص و فشار بصري ويژه به نوشتاري ايجاد كنيم.
تكرار يك حرف و يا قسمتي از يك حرف در كل تركيب كلمه
در چنين حالتي استفاده از كمترين مقدار عوامل محرك بصوري تأثير بيشتري بر بيننده مي گذارد و حالت مقاومت وي را براي نپذيرفتن پيام درهم مي شكند.
روي هم افتادن
حروف يا كلمات را به نحوي در جوار يكديگر قرار بدهيم كه تبديل به يك كل واحد و يكپارچه شوند. بدين ترتيب به‌آن انسجام و نوعي وحدت بخشيده ايم.
قرار گرفتن حروف در مجموعه اي از سطوح
اين فن بيشتر بر جدايي و يا حداقل اتصال بسيار ضعيف بين سطوح تاكيد مي كند. ولي در عوض كيفيت براي هر يك از حروف كلمه بيشتر نمودار مي گردد.
نوشتن بدون تفكر قبلي – في البداهگي
گاهي يك فكر از پيش ساخته شده طرح را در تنگنا قرار مي دهد. از پيش فكر نكردن پيعني كنار گذاشتن منطق و بهره گيري از اتفاق.
عنوان سرلوح نشريات
عنوان يا سرلوح نوشته اي است با كاربردي ويژه كه مي تواند خصوصيات يك نشانه را هم داشته باشد و يا فارغ از هرگونه نقش پردازي با يك تركيب زيباي خوشنويسي پديد آيد.
كار با اعداد
گاه پيش مي آيد كه در طراحي يك عبارت عاملي كه از نظر اهميت در درجه‌ي نخست قرار مي گيرد، عدد با اعداد به كار رفته در نوشتار و كلمات ديگر چنبه ثانويه و كمكي به آن را دارند و يا طراح بدون در نظر گرفتن اين مسئله صرفاً به خاطر ويژگي هاي منحصر به رفد و تضاد آشكار فردي اعداد با ديگر عناصر نوشتاري آن را به عنوان مهم ترين راه حل بصري در كار با تایپوگرافی خود برمي گيزند.
شناسايي و درك چگونگي تحرير حروف
يكي از مهم ترين مواردي كه براي طراحي در قلمرو تایپوگرافی از اهميت ويژه اي برخوردار است شناسايي چگونگي تحرير حروف و اصولاً فهم ساختار هر حرف مي باشد. اين مهم مي توان به دو طريق صورت بگيرد. يكي از طريق شناختن و از آن مهم تر درك خطوط سنتي و ديگري به واسطه آشنايي با حورف تايپي فونت.
توضيحي مختصر در باره ي هر كدام ضروري مي نمايد. توانايي در نوشتن خطوط فارسي در زماني محدود ميسر مي شود اما فهم خوشنويسي نياز به زمان طولاني تر و استمراري بيشتر دارد.
آشنايي و تماس داشتن با شيوه ي حروف تايپي اين نتيجه را درون خود دارد كه حداقل حركت قلم، حداكثر كلمات و حالات حروف را بدست مي آوريم. اين نكته ي مهم است. گرچه ابتدايي و پيش پا افتاده مي نمايد. به بعراتي ديگر مي توان چنين بيان كرد كه در تایپوگرافی دالنستن و اجرا كردن به جا و مناسب در تبديل و انتقال حروف به يكديگر بسيار مهم است. يكديگر از حاصل مهم در اين نگرش تركيب فشرده تر و پيچيده تر را سهل تر بنويسيم دستيابي به مجموعه اي روان فعال و جذاب حاصل چنين عملي است.
نقش تایپوگرافی در محصولات توليدي
سهم عمده اي از هنر انتخاب حروف و چگونگي اندازه آنها در تركيباتي جهت محصولات توليدي با نظارت طراحان هوشمند است. بريا مثال جهت تأسيس جواهري طراح بايد دقت كند كه حروف ظريف و زيبا همانند حورف سربن دار ايتاليك برگزيند. براي عنوان يك جمله امري همانند توقف كه مضمونش جلوگيري مي باشد استفاده از حورف بدون سربن سياه و قوي بسيار مناسب خواهد بود.
تایپوگرافی در بيلبورد
در بيل بورد به منظور تنوع هيچ نوع حروف ماشيني وجود ندارد. اين نقش و اساسي بيل بورد است. به طور معمول در بيل بورد شعار در بالاي متن قرار مي گيرد و تعداد كلمات آن از 9 كلمه تجاوز نمي نمايد. چون قريب به اتفاق بيل بوردها در جاده ها و بزرگراهها نصب مي شوند. انتقال پياك آن بايد سريع باشد تا عابران كه با ماشين تردد مي كنند در زمان بسيار كوتاهي پيام را درك كنند.
مطلب جالبی بود ممنون