تصویرهایی را که انسان اولیه برای ارسال پیام و بیان مقاصد و اهداف خود ترسیم نمود می توان از قدیمی ترین خط ها دانست که نسل جدید آن را همین تایپوگرافی می‌توان نامید. به عبارتی اجداد خط های کنونی، تصویرهای نخستین اند، و متون چاپی امروز که در آنها، مفاهیم به کمک خط بیان می شود، تکامل یافته ی تصویرهایی است که برای مقاصد گوناگون و آسان کردن ادراک مسایل برای مخاطب با ساده تر منتقل کردن مفاهیم و برقراری ارتباط توسط انسان‌ها ترسیم شده است.
تایپوگرافی چیست
تایپوگرافی ناگزیر با خطاطی و خوشنویسی، رابطه دارد. بسیاری را سهواً یا به سادگی اعتقاد بر این است که خوشنویسی و خطاطی، نوعی تاپوگرافیست. معنی تحت الفظی خوشنویسی خوش نوشتن حروف و کلمات با رعایت سفت و سخت هندسه ی تحریر و حروف بر اساس قواعد از پیش تعیین شده و سنتی می باشد.
کلمه ی دیگری داریم به نام خطاطی، خطاطی در واقع کار در حوزه های کاربردی است یعنی کسی برای موضوع به مفهوم خاص و برای چاپی مطابق کاربرد تعریف شده آن خطی می نویسد. یا خطی انتخاب می کند و بهره می گیرد. خوش بودن در اینجا به معنی جا افتادن و مناسب بودن نوشته است که در ارتباط با موضوع و زیبایی در مفهوم کار برای تعریف می شود، نه در شکل ظاهری.
تاریخچه تایپوگرافی و خطاطی در اروپا
خطاطی بطور ساده یعنی زیبا نوشتن، اگرچه زیبایی این علائم به عملکرد چشم با سلیقه اشخاص مربوط می شود. درست مانند بسیاری از سبک های هنری که امروز وجود دارد از سبک های استثنایی تزئینی تا سبک های کاملاً انتزاعی در مورد خطاطی هم چنین است.
خطاطی مدرن فطعاً بیک پیشینه سنتی از رومی ها و حتی قبل از مسیحیت داشته است به هنگام زمامداری امپراطوری روم الفبای استاندارد توسعه داده شد و به سرزمین های فتح شده منتقل گردید. سپس با ترویج و آموزش دین مسیحیت توسعه یافت. رومی ها حروف را بدون هیچ اصلاحی از یونانی ها پذیرفتند و حروف را طوری بازسازی کردند که با زبان خودشان تناسب داشته باشد.
رومی ها در اوایل قرن چهارم میلادی نوع جدیدی از خط شکسته را توسعه دادند که صورت اصلی نوشته های متون قدیم شده و با اشتمال بر زائده های بالایی و پایینی حروف بزرگ و کوچک امروزی از آن منتج گردیدند تا قرن دهم میلادی همه عناصر خط جدید زیر نفوذ کلیسا شکل پذیرفتند. متعاقب آن یک دوره بسیار غنی از گسترش تذهیب به وجود آمد که میراث شگفت انگیزی از فرم حروف و دست نوشته ها به جا گذاشت.
از زمانی که ژوهانس گوتنبرگ در سال ۱۴۶۸-۱۳۹۸ – م فن چاپ را اختراع کرد تلاش های زیادی برای گسترش شیوه هایی که کارآیی بیشتری در امر تکثیر نسخ متون مختلف و مطالب مهمداشته باشد انجام شد.
ازجمله این تلاش ها که به توسعه امر چاپ انجامید ساختن حروف برجسته ی فلزی بود، که با الهام گرفتن از اصل الفبای لاتین انجام شد و از ترکیب و کنار هم قرار گرفتن آنها واژه – جمله و متون مختلف ساخته می شد و پس از سپرده شدن به دستگاه چاپ و اتمام کار، مجدداً از آنها برای مطلبی جدید استفاده می کردند.
امروزه حضور تایپوگرافی را در بسیاری از دقایق زندگی مان حس میکنیم. از سینما و تلوزیون، صفحات وب ……
مبحثی در طراحی گرافیک وجود دارد که با حروف و کلمات سر و کار دارد، کاربرد آن ایجاد تأثیر بصری با بیان تصویری به کمک کلمات است. آثار خلق شده در تایپوگرافی قبل از آنکه خوانا باشد، حاوی یک پیام بصری است. بنابراین یک اثر تایپوگرافیک می تواند از مجموعه ای از جروف و کلمات که در عین حال معنایی نیز ندارند ساخته شود.
اهداف تایپوگرافی
بررسی و تجزیه و تحلیل آثار موفق و ماندگار بیانگر این است که هدف از تایپوگرافی ارسال هرچه مؤثرتر پیام برقراری ارتباط لازم ایجاد تفهیم و تفاهم نفوذ بیشتر نسبت به نوشتار عادی بوده است.
از اهداف اصلی تایپوگرافی تلاش برای طراحی و ابداع شویه های جدید نگارش و کاربرد آن است. این مسئله که نیاز انسان برای ارتباط نوشتاری با یک نوع خط مرتفع نمی گردد و برای بیان حالات مختلف متوسل به اقلام مختلف شد. تایپوگرافی یکی از قدرتمندترین ابزارهای ارتباطی موجود برای طراحان گرافیست است. می تواند وقتی که به طوری مؤثر به کار رود، حال و هوا و مفهوم یک اثر را پیش از انتظاری که از یک نوشتار یا حتی تصویر می رود در خاطره ها و اذهان ثبت کند. در واقع تایپوگرافی را می‌توان اسکیس هنر خطاطی نامید.
عینی و محسوس کردن موضوع نوشتاری
تایپوگرافی می تواند به خواننده خود قبل از خوادنده شدن بگوید این متن آموزنده است یا سرگرم کننده، طنز است یا بسیار جدی و برای این کار اگر لازم باشد حروف منبسط یا فشرده می شود و یا در اندازه ها و وزن های مختلف ظاهر می گردند . خودشان را به شکل ها و شیوه های مختلف ارائه می کنند و در تحریک با هم می توانند خیلی دوستانه و خوشرو تحریک کننده و مد روز با ابهت و جدی ظاهر شوند.
اصول تایپوگرافی
مثبت و منحنی
معنا و اهمیت مثبت و منفی در وارد کردن نوعی فضای بصری است. حروفی که در حالت مثبت یا منفی در صفحه فعال می شوند می توانند تأثیر عمده بر مخاطب بگذارند.
اختصار – حذف بخش هایی از حروف
استفاده از حداقل عناصر بصری در نوشته حذف بخشهایی از حروف تا حدی که خوانایی از بین نرود در این فن طراح حداکثر محدودیت را برای خود قائل می شود. تا با حداقل انرژی و عناصر بصری حداکثر واکنش و توجه بیننده را برانگیزد.
برش خوردن جابجایی قسمت های برش خورده
حروفی که چیدن نشان پیش بینی است یا به عبارتی در محل مورد انتظار قرار گرفته، ممکن است با ایجاد یک برش در قسمت هایی از آن دارای جاذبه بشود، ولی شاید موجب هیچ نوع تعجب بصری نگردد. برای این منظور می توانیم با اندکی جابجایی قسمت های برش خورده حروف یا کلمات، متناسب با موضوع نوعی تاکید جاذبه ی خاص و فشار بصری ویژه به نوشتاری ایجاد کنیم.
تکرار یک حرف و یا قسمتی از یک حرف در کل ترکیب کلمه
در چنین حالتی استفاده از کمترین مقدار عوامل محرک بصوری تأثیر بیشتری بر بیننده می گذارد و حالت مقاومت وی را برای نپذیرفتن پیام درهم می شکند.
روی هم افتادن
حروف یا کلمات را به نحوی در جوار یکدیگر قرار بدهیم که تبدیل به یک کل واحد و یکپارچه شوند. بدین ترتیب به‌آن انسجام و نوعی وحدت بخشیده ایم.
قرار گرفتن حروف در مجموعه ای از سطوح
این فن بیشتر بر جدایی و یا حداقل اتصال بسیار ضعیف بین سطوح تاکید می کند. ولی در عوض کیفیت برای هر یک از حروف کلمه بیشتر نمودار می گردد.
نوشتن بدون تفکر قبلی – فی البداهگی
گاهی یک فکر از پیش ساخته شده طرح را در تنگنا قرار می دهد. از پیش فکر نکردن پیعنی کنار گذاشتن منطق و بهره گیری از اتفاق.
عنوان سرلوح نشریات
عنوان یا سرلوح نوشته ای است با کاربردی ویژه که می تواند خصوصیات یک نشانه را هم داشته باشد و یا فارغ از هرگونه نقش پردازی با یک ترکیب زیبای خوشنویسی پدید آید.
کار با اعداد
گاه پیش می آید که در طراحی یک عبارت عاملی که از نظر اهمیت در درجه‌ی نخست قرار می گیرد، عدد با اعداد به کار رفته در نوشتار و کلمات دیگر چنبه ثانویه و کمکی به آن را دارند و یا طراح بدون در نظر گرفتن این مسئله صرفاً به خاطر ویژگی های منحصر به رفد و تضاد آشکار فردی اعداد با دیگر عناصر نوشتاری آن را به عنوان مهم ترین راه حل بصری در کار با تایپوگرافی خود برمی گیزند.
شناسایی و درک چگونگی تحریر حروف
یکی از مهم ترین مواردی که برای طراحی در قلمرو تایپوگرافی از اهمیت ویژه ای برخوردار است شناسایی چگونگی تحریر حروف و اصولاً فهم ساختار هر حرف می باشد. این مهم می توان به دو طریق صورت بگیرد. یکی از طریق شناختن و از آن مهم تر درک خطوط سنتی و دیگری به واسطه آشنایی با حورف تایپی فونت.
توضیحی مختصر در باره ی هر کدام ضروری می نماید. توانایی در نوشتن خطوط فارسی در زمانی محدود میسر می شود اما فهم خوشنویسی نیاز به زمان طولانی تر و استمراری بیشتر دارد.
آشنایی و تماس داشتن با شیوه ی حروف تایپی این نتیجه را درون خود دارد که حداقل حرکت قلم، حداکثر کلمات و حالات حروف را بدست می آوریم. این نکته ی مهم است. گرچه ابتدایی و پیش پا افتاده می نماید. به بعراتی دیگر می توان چنین بیان کرد که در تایپوگرافی دالنستن و اجرا کردن به جا و مناسب در تبدیل و انتقال حروف به یکدیگر بسیار مهم است. یکدیگر از حاصل مهم در این نگرش ترکیب فشرده تر و پیچیده تر را سهل تر بنویسیم دستیابی به مجموعه ای روان فعال و جذاب حاصل چنین عملی است.
نقش تایپوگرافی در محصولات تولیدی
سهم عمده ای از هنر انتخاب حروف و چگونگی اندازه آنها در ترکیباتی جهت محصولات تولیدی با نظارت طراحان هوشمند است. بریا مثال جهت تأسیس جواهری طراح باید دقت کند که حروف ظریف و زیبا همانند حورف سربن دار ایتالیک برگزیند. برای عنوان یک جمله امری همانند توقف که مضمونش جلوگیری می باشد استفاده از حورف بدون سربن سیاه و قوی بسیار مناسب خواهد بود.
تایپوگرافی در بیلبورد
در بیل بورد به منظور تنوع هیچ نوع حروف ماشینی وجود ندارد. این نقش و اساسی بیل بورد است. به طور معمول در بیل بورد شعار در بالای متن قرار می گیرد و تعداد کلمات آن از ۹ کلمه تجاوز نمی نماید. چون قریب به اتفاق بیل بوردها در جاده ها و بزرگراهها نصب می شوند. انتقال پیاک آن باید سریع باشد تا عابران که با ماشین تردد می کنند در زمان بسیار کوتاهی پیام را درک کنند.
