تخته های چوبی ساختمانی

تخته های چوبی ساختمانی در طول ٥٠ سال گذشته ، بطور موفقيت آميزی در زمينه ساختمان سازی و دكورسازی مورد استفاده قرار گرفته اند.

پيشرفتهای اخير در تكنولوژی سبب پيشرفت و توسعه انواع محصولات تخته ای شده ، بطوريكه مي توان لفظ ساختمانی را به آنها اطلاق نمود.

اين لغت اين امر را مي رساند كه يكي از عملكرد های در نظر گرفته شده برای محصولات پانلی ، مقاومت و تحمل در برابر نيروهای خارجي وارد بر آن به منظور استفاده در يك كاربرد و استفاده ويژه مي باشد.

انواع تخته ساختمانی

تمامي پانلهای چوبی ساختمانی مواد مركب هستند.

بدين معنی كه يك تركيبی از عناصر چوبی از قبيل روكش ، خرده چوبها ، فيبرها ، تراشه ها و مقداری چسب مي باشند.

تخته لايه ( Plywood ) يكي از پر كاربرد ترين و شناخته شده ترين محصول ساختمانی است كه از‌چسباندن لايه هاي نازكی به نام‌ روكش (Veneer) ساخته شده است.

تخته خرده چوب ( Particleboard ) يك تركيبی از ذرات خرده چوب و چسب بوده كه بطور بسيار وسيع و قابل قبولی به عنوان زير كار كف پوشها ، میزهای فرآوری شده منزل و بسياری از كاربردهاي منحصر به فرد ديگر به كار مي رود .

تخته ويفر ( Waferboard ) نوعي از تخته خرده با تراشه هايی به عنوان عناصر اصلی چوب می باشد . شكلهای ديگری از اين محصول دارای لايه هايی از تراشه های چوبی جهت دار شده در جهات مختلف می باشند .

اين تخته تراشهای جهت دار ( OSB ) بطور بسيار وسیعی در چارچوب های سبك مورد استفاده در ساختمانهای مسكونی و تجارتی در حال رقابت با تخته لايه می باشد .

يك محصول چند گانه ، تخته لايه مركب يا پانل مركب ناميده می شود كه در اين محصول خصوصيات روكش رويی با تراشه جهت دار يا لايه های مغزی تصادفی خرده چوب – تراشه موجود می باشد .

Com-ply : يك نام بازرگانی و دارای حقوق انحصاری از APA ، يك مثال از اين نوع محصول می باشد .

نوعهای ديگر از محصولات پانلی ( اغلب بدون چسب ) وجود دارند كه می توانند مقداری قابليت ساختمانی داشته باشند ، همچون ، تخته سخت ، M.D.F و تخته عايق.

بطور مثال تخته فيبرهای عايق در ديوارها تأثير قابل توجهی بر مقاومت در برابر نيروی وارد بر طبقه دارا می باشند .

به هر حال اين محصولات ساختمانی نبوده به جز زمانيكه به عنوان يك فرآورده جانبی از عملكرد ويژه خود در يك ساختمان يا سيستم به كار روند .

كاربردهای خاص این چوب

پانلهای چوبی ساختمانی معمولاً به منظور ايجاد يك پوشش سخت و محكم ( تخته پوششی ) بر روی تعدادی از سازه ها و چهارچوبهای ضعيف و تقريباً تغيير پذير مورد استفاده قرار می گيرند .

امروزه در ساختمانهای مسكونی و تجاری ، پانلهای چوبی اغلب به عنوان پوششهای ضد آب بام ها ، صفحات ، صفحات كف، زير كار كف پوشها ، ديوارهای ضد آب تخته لايه های ساختمانی و نمای بيرونی ساختمانها استفاده می شوند .

علاوه بر اين، تخته لايه، در توليد و ساخت زير ساختارهای ساختمانی همچون تخته های از پيش تنش دار شده ، تيرهای ساختمانی تقويت شده يا ستونها و ساير مجموعه های مدولار استفاده مي شود .

چون تخته لايه بطور سنتی بيشترين پانل ساختمانی مورد استفاده بوده است ، عملكرد و كارايی آن بصورت استاندارد درآمده و ساير محصولات لايه ای ديگر با آن مقايسه می شوند .

بسياری از محصولاتی كه در توضيح داده شد مي تواند هم از لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ توليد و ساخت با تخته لايه رقابت كنند .

به دليل ورود بسياری از محصولات جديد به بازار ، طراحان بايستی بطور دقیق از مزايا و معايب پانلهای جانشين آگاه باشند توجه به ٣ بخش بسيار حائز اهميت می باشد .

اول : يكسری مشخصات و جزئيات كامل و دقيق از تمامی مواد های مورد نياز و اهميت و چگونگی عملكرد آنها و محلی كه بايد اين مواد را برای ما تأمين كنند.

دوم : بايد اطلاعات دقيق و قابل اطمينانی از خواص مورد انتظار و يا از عملكرد آنها به عنوان ورودی جهت طراحی مهندسی صوت داشته باشيم .

سوم : مواد نه تنها در حس سخت گيرانه مهندسی ، بلكه در موارد صرفه اقتصادی ، كاهش هزينه های نصب ، تعمير و نگهداری ، كاهش زمان تلف شده در تعميرات ، در دسترس بودن و همچنين در نتايج منطقی بالقوه از عدم موفقيت و عيب و نقص مورد سنجش و ارزيابی قرار گيرند .

استانداردهای محصولات پانلی

به دليل تعدد انتخابهایی كه يك طراح از محصولات پانلی دارد ، استانداردها جهت تأمين قابل اطمينان بودن و كيفيت محصولات ، توسعه پيدا كرده اند .

استانداردهای محصولات پانلی چوبی اختياری بوده و توسط شركتها و مؤسسات مشتاق و علاقه مند به پيشرفت ، توسعه پيدا كرده اند .

به هر حال نظام نامه های ساختمان سازی ، مؤسسات مالی و اعتباری و يا دولتها اغلب جهت حصول اطمينان از وجود يك سطح قابل قبولی از تعمير و نگهداری، امنيت و حفاظت همگانی از اين استاندارد ها استفاده می كنند .

در نتيجه طراحان بايد از استفاده بالقوه از اين ” استانداردهای اجباری ” به منظور يك كاربرد ويژه آگاه باشند .

براي محصولات پانلی چوبی دو نوع استاندارد وجود دارد .

استانداردهای نوع اول

مربوط به استانداردهای مواد اوليه بوده و موادی كه ممكن است در توليد و ساخت يك محصول پانلی استفاده شوند را توضيح می دهند.

اين استانداردها ممكن است مقداری از خصوصيات حداقلی كه يك محصول بايد داشته باشد تا مورد قبول واقع شود را بيان كنند .

ولی اينها معمولاً بطور دقيق و كامل اجرا نمی شوند .

استاندارد اختياری محصول برای تخته لايه صنعتی و ساختمانی ، PSI-83 و استاندارد آمريكايی ANSI A20801-93 از اين نوع استانداردها می باشند .

استانداردهای نوع دوم

يك سطحی از توليد و ساخت را تعيين كرده ولی معمولاً سعی نمی كنند در يك كاربرد ويژه چگونگی توليد محصول توسط توليد كنندگان را تنظيم كنند .

برای محصولات پانلی تستهای آزمايشگاهی طوری طراحی شده اند تا با كاربردهای نهايی مورد انتظار مواد ، يك رابطه مستقيمی داشته باشند .

بطور مثال يك آزمايشی كه توسط APA ( انجمن تخته لايه آمريكا ) برای پانلهای بام و كف مورد استفاده قرار می گيرد ، توانايی شبيه سازی تأثيرات و كنش پاشنه های كفش يك كارگر ساختمان سازی يا بار منتقل شده توسط پايه های اثاثيه منزل بر روی پانلها را دارا باشد .

استاندارد محصولات لايه ای PSI-83 شامل هر دو نوع مفهوم كلی استانداردها می باشد .

صفحات اگر مطابق با نيازهای كيفی PSI-83 باشند ، مورد تأييد قرار می گيرند .

اين الزامات كيفی توسط بازرسی از فرآيند توليد يا آزمونهای هر ساله ای نمونه های تصادفی از محصولات نهايی تعيين می شوند .

انجمن محصولات لايه ایی آمريكا ( APA ) استانداردهای توليد و ساخت تمامی پانلهای چوبی ، تخته لايه های پوششی ، ساختمانی و كف پوشها را تهيه و منتشر ساخته است .

اين استانداردها توسط كدها و دستورالعمل های سازمان تخمين ملی پذيرفته شده و توسط CABO منتشر شده است .

اين استانداردها بطور مشخص تخته لايه ها را در بر نمی گيرد ولی هر گونه پانلهای چوبی كه متناسب معيارها و ضوابط اجرايی باشند را شامل می شوند.

اجرای اين استانداردها تا بدست آوردن بيشترين اهميت و تأكيد ادامه يافته و بسياری از تصميمات در طراحی را آسانتر كرده و اجازه انتخاب ساير كالاهای جانشين را می دهند .

در سال ١٩٩٢ يك استاندارد اختياری، محصول برای توليد و ساخت پانلهای چوبی ساختمانی ايجاد شد ( PS 2-92 ).

چندين انجمن تجاری و توليد كنندگان، اطلاعات به روز و بسيار مناسبی را در مورد مشخصات ، ويژگی ها و محصولات پانلی را تهيه می كنند .

يك طراح علاقه مند ممكن است بخواهد يكی از منابعی كه در تهيه اين مطالب استفاده شده است را مطالعه نمايد .

به ويژه اينكه APA و انجمن مهندسی چوب مقدار زيادی از اطلاعات پر ارزش و كاربردی ، تكنيكها و تمارين را جهت استفاده ساختمانی از پانلهای چوبی را پيشنهاد می كنند .

 ويژگی های تخته لايه

بر خلاف نفوذ و تأثير محصولات پانلی جديد ، تخته لايه همچنان به عنوان محصول چوبی ساختمانی مورد استفاده قرار خواهد گرفت .

به علاوه اينكه ، عملكرد و سطح كارايی محصولات پانلی جديد ، اغلب بر ضد تخته لايه مطرح می شوند .

در نتيجه اين بخش به منظور تشريح خصوصيات متنوع و مصارف تخته لايه نگارش شده است .

تخته لايه يك پانل يا يك محصول لايه ای مركب از ورق ها يا لايه های نازكی از روكش می باشد .

تخته لايه ها همواره دارای لايه هايی فرد بوده که هر لايه متشكل از يك يا تعداد زيادی لايه می باشد .

اين لايه ها با الياف عرضی لايه های مجاور خود كه زاويه مناسب با يكديگر تشكيل داده اند چسبانده می شوند.

تخته لايه ها با پانلهايی با ابعاد ft8 4 ( m44/2 22/1 ) و با يك اندازه استاندارد توليد می شوند .

اندازه های ديگر ممكن است برای مصارف مخصوصی از تخته لايه موجود باشند ، اگرچه پهناهایی بيشتر از ft4 ( m22/1 ) نادر می باشند .

دامنه تغييرات طول و عرض يك تخته ( پانل ) inch +0 و inch (mm6/1) می باشد .

اين دامنه تغييرات استاندارد ، مقداری تغييرات در ابعاد پانل در شرايط رطوبتی مختلف را زمانيكه در يك كاربرد ساختمانی و پوششی ، فضاها و شكافهايی مابين پانل وجود داشته باشد ، مجاز می شمارد .

تخته لايه با ضخامتهای 1- inch ( 6/28 4/6 mm ) و در ابعاد مختلف موجود می باشد .

براي پانل سمباده زنی شده ( Sanded Panel ) ، دامنه تغييرات inch ( mm 4/0 ) برای ضخامتهای inch ( mm 19 ) يا كمتر از اين مقدار و يا 3 درصد برای ضخامت inch ( mm 19 ) می باشد.

برای پانلهای سمباده زنی نشده ، با دست سمباده زنی شده ، Overlaid Panel ، دامنه تغييرات طول و عرض inch ( mm 8/0 ) برای ضخامتهای inch ( mm 6/20 ) يا كمتر و يا ٥ درصد برای ضخامتهای بزرگتر می باشد .

بسياری از تركيبات در خصوصيات و ويژگي های تخته لايه ، توليد و ساخت آن به عنوان يك تخته ساختمانی تأثير می گذارد .

اين موارد شامل :
۱. تعداد و ضخامت لايه ها
۲. گونه هاي روكش ( ممكن است که از يك گونه نباشند )
۳. الياف جهت دارشده لايه ها
۴. كيفيت و درجه روكش
۵. نوع چسب

تركيبی از اين متغيرها ، توليد كننده را قادر می سازد تا محصول را برای مصارف ويژه سازگار نمايد .

از اين رو مدل های بسيار مختلفی از تخته لايه موجود می باشد .

بنابراين طراحان بايد اطلاعاتی در مورد تركيبات تخته لايه به منظور انتخاب پانل مناسب جهت يك كاربرد ويژه داشته باشند .

 روكش ها و چسبها

ورقهای نازكی از چوب كه لايه ای شده اند تا تخته لايه از آنها توليد شود، معمولاً بصورت لوله بری هستند .

بدين معنی كه يك چاقوی بزرگ مانند يك پوست كن سيب زمينی ، روكشها را از يك گرده بينه لايه گيری می كند .

سپس اين روكشها اندازه بری شده و بلافاصله جهت رسيدن به رطوبتی پايين تر ، خشك می شوند .

تعدادی از عملياتهای اصلاحی و بهينه می توانند كيفيت ورقه ها را افزايش دهند .

يك نوع از اين عملياتها Plugging ناميده می شود .

در اين عمليات يك عيب همچون گره يا يك كيسه صمغی بريده و جدا شده و قطعه با سوراخ باقی مانده ، متناسب خواهد شد .

ورقه های نازك روكش به منظور رسيدن به اندازه مورد نياز ممكن است به يكديگر وصل يا چسبانده شوند.

روكشی كه به عنوان تخته ميانی ( لايه ميانی ) استفاده می شود ، ممكن است توسط نخ های نايلونی به يكديگر متصل شده باشند .

بعد از اين عملياتها ، ورقهای روكش بطور چشمی درجه بندی خواهند شد .

درجه روكش يكی از مهمترين فاكتورها در درجه بندی تخته لايه می باشد .

درجات روكشها توسط حروف الفبا مشخص شده و در جدول ١ بطور خلاصه بيان شده اند .

درجات روكش ها طوری طرح ريزی شده اند كه يك روكش با درجه C يا بتواند با يكسری اصلاحات به درجه A ارتقا يابد .

به همين منوال هر روكش با درجه D ممكن است به درجه B ارتقاء‌ يابد .

از اين رو شباهتهايی در موارد قدرت و سختی مابين درجه های A و C و بين درجه های B و D موجود می باشد .

روكش درجه C نوعی از درجه بندی است كه تمامی الزامات درجه A را ندارد .

نوع چسب مورد استفاده برای لايه ای كردن روكشها بر روی مقاومت و ماندگاری پانل نهايی تأثير خواهد گذاشت .

بيشترين چسب مورد استفاده ، رزينهای فنولی بوده كه جزء چسبهای مصنوعی كه بايستی جهت انجام واكنش در زير پرس داغ قرار بگيرد, می باشند.

اين چسبها ضد آب بوده و توسط ميكروارگانيسم ها تخريب نمی شود.

ممكن است كه رزينهای فنولی جهت ساخت چسبی با قيمت پايين تر كه كمی در برابر آب مقاومت داشته باشد ولی ضد آب نباشد و توسط آب يا ساير مواد غليظ تر يا رقيق تر شود .

جدول شماره ۱

درجه بندی روكشها PSI-83

توضيح درجه:

A: صاف و قابل رنگ ، براي سطح پرداخت طبيعی در كمترين موارد كاربردی مورد استفاده قرار می گيرد . مرمت وصله دار كردن ( تكه زنی ، قطعه زنی ) مجاز می باشد . ( حداكثر ١٨ )

B : روكشی با سطح محكم و سفت ، تعدادی معايب ، شكاف و گره های زنده ، وصله زنی در ١ inch عمود بر الياف مجاز می باشد .

C : روكش با درجه C ارتقاء يافته با پهنای شكاف محدود به inch سوراخ ها ، گره ها و معايب باز معدود به – inch . تعمیر مجاز می باشد .(وصله زنی)
C-Plugged (روكش درجه C يا وصله دار )

سوراخ های گره تا ١ inch  ، گره های زنده تا ١ inch مجاز می باشند .

سوراخ گره های اتفاقي ١ inch  در طول گره و يا تعدادی گره تا  ١inch مجاز می باشد .

مشروط بر اينكه تمامی پهنای گره ها و سوراخ ها در محدوده تعيين شده باشند .

شكافهای محدود مجاز مي باشند .

D : گره ها و سوراخ های گره تا عرض ٢ inch و بزرگی inch برای مصارف محدود و ويژه مجاز می باشد – شكافها محدود و بخيه زدن مجاز است . محدود به پانل در معرض ديد يك طرفه.

خصوصيات فيزيكی تخته لايه

چوب جامد و به خصوص روكش خصوصيات متفاوتی را از لحاظ سختی ، رطوبت و مقاومت در طول و عرض الياف (موازی با الياف و عمود بر الياف ) دارند .

يك ورق از روكش كه در معرض تنش قرار گرفته ممكن است در جهت موازی با الياف ١٠٠ برابر قوی تر از جهت عمود بر الياف باشد .

مدول الاستيسیته عمود بر الياف تقريباً ٥٠-٣٠-١ برابر از مدول الاستيته عمود بر الياف است .

توسط فرآيند لامينه كردن عرضی ، تخته لايه می تواند طوری ساخته شود كه خصوصيات مقاومتی بسيار نزديكی با يك ورق چوب در ضخامتهای يكسان داشته باشد .

به هر حال در يك تخته جهت گيری ضعيف و قوی الياف را خواهيم داشت .

در نهايت به اين نتيجه می رسيم كه لايه های موازی الياف در برابر تنش مقاومت بيشتری در مقابل لايه های عمود بر الياف از خود نشان می دهند .

زيرا يك ضخامت زيادی از روكشی كه بصورت موازی با سطح الياف قرار گرفته ، وجود دارد .

جهت قوی موازی با سطح الياف پانل و جهت ضعيف با ٩٠ درجه تفاوت از آن در تخته وجود دارد .

علاوه بر اين، خصوصيات برش عرضی در اين دو جهت متفاوت می باشد .

چوب يك ماده هيگروسكوپيك ( رطوبت گير ) بوده، اندازه و ابعاد آن زمانيكه هوای مجاور تخته رطوبت نسبی و دما را تغيير می دهد ، تغيير خواهند كرد.

در خصوصيات هم كشيدگی و واكشيدگی بسيار هرسونا يكسان بوده و تغيير ابعاد در جهت عمود بر الياف خيلی بزرگتر از جهت موازی با الياف می باشد .

به دليل طبيعت اتصالات عرضی تخته لايه واكشيدگی در صفحات تخته لايه خيلی كمتر از چوب بوده و در تخته خشك استاندارد معمولاً كمتر از ٢% می باشد.

واكشيدگی تمام ضخامت بسيار شبيه به واكشيدگی چوب بوده ( ۵% – ۲% خشك به تر ) و در گونه های مختلف متفاومت می باشد .

برای ساختمان معمولی و متعارف ، مشكلات ناشی از واكشيدگی به راحتی از طريق تأمين inch (mm 3) فاصله ميان حواشی و قسمتهای پايانی تخته قابل حذف خواهند بود .

اگر انتظار داريم كه ميزان رطوبت در هنگام مصرف بالا رود اين مقادير بايد دو برابر شوند.

استفاده از تخته های طراحی و دستگاه برش ( قيچی ) كه به منظور كاهش تغييرات خميدگی بين تخته های هم جوار كاربرد دارند.

مي توانند در اطمينان يافتن از فاصله بندی مجاز مورد توجه قرار گيرند تخته لايه، بسياری از خصوصيات و مزايای چوب را دارا مي باشد .

همچون وزن سبك ( در حدود ۳۵ ( ۶۴۰ ) ، كاركرد آسان ، مقاومت بالا به نسبت وزن و كاهش مقدار يراق آلات ( چفت و بست ) .

علاوه بر اين تخته لايه مقاوم به ترك برداشتن بوده و خصوصيات مناسبی همچون ، جذب ضربه ، عايق هدايت الكتريكی و دارا بودن هدايت حرارتی كم در حالت خشك، مقاومت در برابر مواد شيميايی و … می باشد . ( تمامی اين خواص در گونه ها و ميزان رطوبتی متفاوت فرق می كند )

تخته لايه ممكن است با يك فيبر آغشته به رزين [روكش با چگالی بالا ( HDO ) يا روكش با دانسيته متوسط ( MDO ) ] برای توليد يك سطح صاف و سخت جهت رنگ كاری يا به منظور مقاومت بيشتر در برابر مواد شيميايی و سایش ، روكش شده يا پوشيده شده باشند .

پانلها ممكن است كه با محصولات ديگری همچون فلزات جهت تأمين سطوح برای كاربردها و عمليات تكميلی ويژه روكش شوند .

يكی از بزرگترين مزايای تخته لايه خصوصيات اتصال آن می باشد.

به دليل اتصالات و بستهای عرضی ، ميخ ها ممكن است نزديك به حواشی تخته بدون خطر پارگی قرار گيرند و اين يكی از شاخصهای كليدی موفقيت آن به عنوان يك ماده پوششی و ساختمانی است .

اثربخشی گرده بينه های كوتاه ، پيچ ها ، منگنه ها ، ستونها و ساير بستها توسط اتصالات عرضی تسهيل می شوند . ( افزايش پيدا می كنند )

 طبقه بندی تخته لايه

نوع تخته لايه : تخته لايه در دو نوع تخته بر اساس مقاومت به رطوبت و فرسايش توليد شده است .

تخته لايه بيرونی : كه خط چسب ۱۰۰% ضد آب داشته و هيچ گونه روكش پايين تر از درجه C جهت استفاده آن مجاز نمی باشد .

تخته های بيرونی زمانيكه پانلها در محيط آزاد يا در رطوبت قرار می گيرند ، بايد استفاده شوند.

پانلهای داخلی جهت كاربردهايی كه بطور دائم در محيط خارج قرار نمی گيرند ، كاربرد دارند .

۳ نوع طبقه بندی رايج برای پانلهای غير بيرونی وجود دارد:

پانلهای در معرض ديد ۱

اين پانل ساختار ضد آب داشته و برای شرايطی كه منجر به ايجاد يك موقعيت محافظت نشده يا جائيكه رطوبت بسيار بالاست در دوره های ساختمانی طولانی ، يا در هنگام تعمير و سرويس كاربرد دارد.

تخته پوششی ساختمانی مجاز APA ، در معرض ديد ۱ ، كه احتمالاً بيشترين نوع پانل ساختمانی رايج در بازار بوده اما برای كاربردهای دائمی خارجی انتخاب نمی شود .

تحت استاندارد PSI-83 , اين پانلها ممكن است به عنوان ” تخته لايه داخلی با چسب مدل خارجی” مشخص شده باشند .

پانلهای در معرض ديد ۲

( ” تخته لايه داخلی با چسب متوسط” تحت استاندارد PSI-83 ناميده می شود ) طوری طراحی  شده اند كه مقداری مقاومت در برابر رطوبت را داشته باشد ولي چسب كاملاً ضد آب ندارد و يا كيفيت روكش مورد نياز جهت مقاومت كامل در برابر رطوبت ، به جز يك عمليات تأخيري را دارا نمی باشد ( حتي اگر رنگ شده باشد )

پانلهای صرفاً داخلی چسب مقاوم به آب نداشته و تنها براي كاربردهای محافظت شده مورد استفاده قرار خواهند گرفت .

تنشهای مجاز پيشنهاد شده شاخصهای مهمي جهت استفاده از نوع تخته لايه و چسب مورد استفاده می باشند (با مدل و نوع تخته لايه سازگار هستند)

درجه بندی تخته لايه

تخته لايه ها با كيفيتهای رويه ، سطح ، پشت و لايه های مغزی متفاوتی برای بسياری از كاربردهای متنوع توليد می شوند.

درجه بندی های تخته لايه های ساختمانی و صنعتی معمولاً توسط درجه های روكش در پشت و روی آن ( A-C و A-B و C-D ) و يا توسط نامهای وصفی ( مانند ساختمانی ۱ ، زيركار ، لايه زيرين ، دريايی و … ) مشخص می شوند .

پانلها ممكن است جهت پيدا كردن ظاهری بهتر سمباده زنی شوند و يا به منظور يكسان و يكنواخت كردن ضخامت تخته تحت سمباده زنی با دست قرار گيرند و يا به حالت غير سمباده زنی شده رها شوند .

اين فعاليتها براي پانلهايی استفاده مي شوند كه ظاهرشان بيشتر از مقاومت و سختی آنها مورد اهميت می باشند .

تعدادی از مثالها در جدول شماره ۲ نشان داده شده اند .

پانلهای در معرض ديد و نمايش معمولاً توسط ضخامت ، درجه روكش های پشت و روی تخته و گونه های چوبی تعيين می شوند .

تعدادی از استثناء ها نيز در جدول شماره ۲ برای محصولات ساخته شده به منظور كاربردهای ويژه ای همچون تخته لايه دريايی يا روكوب ۳۰۳ بيان شده اند .

جدول ۲

مثالهايی از درجه بندی های ظاهری تخته لايه كه می توانند بصورت سمباده زنی شده يا Touch-Sanded باشند .

ضخامتهای رايج ( inch ) خصوصيات بارز یا شرح نوع درجه

A-A : ظاهر هر دو طرف تخته مهم می باشد . كابينت سازی ، اثاثيه منزل ، مبلمان ، ديوارهای چوبی جدا كننده و … داخلی ، بيرونی ، در معرض ديد.

A-B : يك طرف سطح تخته مهم می باشد. داخلی ، بيرونی ، در معرض ديد

A-C : زير طاق ، زير نما ، حصارها و ديوارها ، خانه های كشاورزی و … بيرونی

A-D : چهارچوب ، قفسه سازی ، توكار ديوارهای چوبی (پارتيشن ) داخلی ، بيرونی

B-A : دارای دو سطوح سفت و محكم مناسب جهت پانل داخلی ، بيرونی ، در معرض ديد

B-C : خدمات كشاورزی جعبه سازی ، روكشهای داخلی ( آستر ) بيرونی

C-D : زير نما ، زير طاق ، توكار كابل دستگاه جمع كننده كاغذ ، پياده رو ها داخلی ، بيرونی  Pluggod ( درجه C وصله دار )

روكش با دانسیته بالا خارجی HDO

روكش با دانسيته متوسط خارجی MDO

بدنه كشتی خارجی دريايی

شكلهای به هم پيوسته با دو طبقه بندی از لحاظ استحكام

توجه : mm۴/۲۵ = inch ۱

براي توضيحات كامل و اطلاع از ساير مدلها ، به انتشارات APA رجوع نماييد.

APA و ساير توليد كنندگان محصولات اختصاصی طراحی شده ای را جهت كاربردهای ويژه دارند .

اين قسمت فقط بخشی از درجه بندی های رايج می باشد.

جهت اطلاع از موجود بودن با شركت توليد كننده تماس بگيريد.

درجات ديگر ( كه بعضي اوقات درجه های مهندسی شده يا پانلهايی با مصارف ساختمانی ناميده می شوند )

پانلها بطور ويژه برای مقاومت و سختی طراحي شده اند كه شامل تخته پوششی مجاز APA و APA مجاز Sturd-I-floor می باشد .

شامل C-D و C-C خارجی شده و احتمالاً ساختمانی II نيز ناميده می شود .

توجه : ساختمانی II به ندرت توليد می شود .

آخرين نوع تركيبی از زيركف – زير ساخت می باشد .

اين محصولات ممكن است تخته لايه قراردادی ، تخته لايه مركب يا OSB ( تخته لايه جهت دار ) باشند .

مثالهايی از اين درجات در جدول شماره ۳ نشان داده شده است .

اين پانلها ممكن است سمباده زنی نشده يا بادست سمباده زنی شده باشند كه اينها با ضخامت و يا يك شماره كه مشخص كننده دهانه مجاز مابين تكيه گاهها به منظور كاربردهای كف و بام ، مشخص شده اند .

گونه ها بطور معمول تعيين نشده اند ولی بعضی از محدوديتهای گونه ها ممكن است توسط PSI در درجات ماندگار باشند .

بطور مثال ، ساختمانی نوع I به گونه های گروه ۱ محدود شده است .

گونه ها

نام تخته لايه سوزنی برگ معمولاً مترادف پانل ساختمانی در نظر گرفته می شود .

به هر حال بيشتر از ۷۰ گونه مختلف شامل چندين گونه پهن برگ ، احتمالاً مطابق استاندارد PSI-83 در تخته لايه های ساختمانی و صنعتی استفاده می شوند .

محصولات استاندارد اين گونه ها را بر اساس مقاومت و سختی به ۵ گروه تقسيم می كنند كه گروه ۱ مقاومترين گونه ها را در خود جای می دهد . (جدول ۴)

تخته لايه گروههای ۱ تا ۴ جهت تنشهای مجاز در مصارف و كاربردهای ساختمانی تخصيص داده شده اند .

به دليل اينكه ممكن است در توليد روكشهای مورد نياز در توليد يك پانل گونه های مختلفی با هم مخلوط شوند, در بازار شماره اين پانلها را بر اساس گونه روكشهای پشت و روي پانل مشخص می كنند.

در تنظيم تنشهای مجاز در لايه های داخلی روكشها بر خلاف تركيب واقعی در گروه ۴ قرار مي گيرند .

جدول ۳

مثالهايی از درجه بندی تخته لايه های با دست سمباده زنی شده كه به منظور كاربردهای ساختمانی طراحی شده اند .

ضخامتهای رايج(inch ) كاربرد یا تشريح نوع درجه

پوشش رويی لایه زير كف ساختمانی داخلی ، خارجی ، در معرض ديد
آستر و زيركار

كف جعبه ها و كانتينرها ، كف كاميونها، سطوح صاف ، مخازن ذخيره و كاربردهای با ميزان رطوبت بالا
خارجی C-C pluggad (درجه C وصله دار )

تخته از پيش تنش دار شده ، جعبه ها ، تيرقوطی ( پروفیلی ) ورقه های بست جهت استحكام خرپاها, در معرض ديد ، بيرونی, ساختمانی I و II

ديوار ، ورقه های بام ، لايه زير كف پوش ها در معرض ديد ، داخلی ، بيرونی C-D

ديوار ، ورقه های بام ، لايه زير كف پوش ها خارجی C-C

لايه زير كف ، ديوار ، تخته پوش بام ها شامل تخته لايه C-D و C-C خارجی ، در معرض ديد

تخته های پوششی مجاز APA

تركيبی از لايه زير كف – لايه زيرين ممكن است تخته لايه ، تخته چند سازه يا روكش نشده با عملكرد مجاز باشد .بيرونی ، در معرض ديد

APA مجاز ساختمانی – كف

۱ تركيب شده لايه زير كف – لايه زيرين ، تخته لايه براي دهانه های ۳۲ و ۴۸ inch الوارهای سنگين بام ها در معرض ديد

APA ساختمانی – كف مجاز inch 48

توجه : mm4/25= inch 1

جهت اطلاع از ساير مدلها و اطلاعات بيشتر به انتشارات APA مراجعه كنيد .

توسط ضخامت ، توان دهانه ( فاصله دو تكيه گاه تير ) ، نوع مدل تعيين مي شد .

جهت اطلاع از موجود بودن با فروشنده محلی تماس بگيريد .

دهانه مجاز براي ضخامت inch و بيشتر .

جدول شماره ۴

دسته بندی گونه های تخته لايه ( PSI-83 )

گروه ۱ گروه ۲ گروه ۳ گروه ۴ گروه ۵

b.cApitog سدر كاج توسكای قرمز سپيدار نمدار

راش آمريكايی صنوبر Reel توس(غان)كاغذی Bigtooth صنوبر،بالزام

غان ( توس ) دوگلاس فر2d Pound سدر آلاسكا Quaking

Sweet نراد ويرجينيا نژاد كوههای آلپ Cativo

زرد بالزام سفيد غربی توسكای شرقی سدر

دوگلاس فر1a كاليفرنيای قرمز نوئل افرا bigleaf Incense

كافور b نوبل سياه كاج سدر سرخ غربی

b.cKeruing سفيد قرمز Jack Cottonwood

ملز غربی Pacific Silver Sitka Lodgepile عربی

افرا قندی توسگای غربی Sweetgum Ponderosa سياه (صنوبر عربی)

كاج Lauan Tamarack نوئل كاج

Caribbean Almond صنوبر زرد سرخ چوب سفيد شرقی

Ocote Bagtikan نوئل شكری

كاج جنوبی Mayapis Englemann

Loblloly Red Lauan سفيد

Long leaf Tangile

Short leaf White lauan

Slash افرا سياه

Tanoak bMengkulang

مرانتی قرمز b.e

bMersawa

a : تنشهای طراحی براي گروه ۵ اختصاص نيافته است .

b : هر كدام از اين نامها بيانگر يك گروه تجاری از چوبهايی مشتمل بر گونه های نزديك به هم هستند .

c : گونه هايی از جنس Dipterocarpus جمعاً نشان دار شده اند . Apitong اگر متعلق به فيليپين باشد : Keruing اگر متعلق به مالزی يا اندونزی باشد .

d : دوگلاس فر ايالات واشينگتن ، ارگن ، ايداهو ، مونتانا ، ويومينگ و استانهای كانادايی آلبرتا يا كلومبيای انگليس بايد به عنوان دوگلاس فر شماره ۱ طبقه بندی شوند .

دوگلاس فر ايالتهای نوادا ، utah ، كلورادو ، آريزونا ،و مكزيك بايد به عنوان دوگلاس فر شماره ۲ طبقه بندی شوند .

e : مرانتی قرمز بايد به گونه هايی با چگالی ويژه 4/0 يا بيشتر بر اساس وزن تر و خشك محدود شوند.

درجه بندي دهانه ( مقادير فاصله دو تكيه گاه )

تخته لايه ممكن است در مصارف و كاربردهايی كه نيرو ها بصورت عمود بر الياف يا عمود بر سطح تخته می باشند ، مورد استفاده قرار گيرند.

مدلها و نوعهای قبلی نوعاً تخته های پوششی بودند كه دو يا چند تكيه گاه را همچون روكوبها ، بام ها و يا محصولات مربوط به كف سازی را می پوشاندند .

به دليل اينگونه مصارف معمول، امكان سنجش مقاومت و سختی های موازی با الياف تخته لايه ها ممكن خواهد بود .

ميزان توان و درجه بندی دهانه ها ( فاصله بين دو تكيه گاه ) دو عدد بوده كه توسط يك مميز يا خط فاصله از يكديگر جدا شده و بر روی مهر علامتهای تجاری كه بر روی تخته لايه هايی با اهداف پوششی و ساختمانی توليد می شوند ، وجود دارند.

اولين شماره كه مربوط به ميزان دهانه مجاز بر حسب inch براي تخته های پوششی بام ها با الياف عمود بر تكيه گاها با تخته های پيوسته با بيش از دو يا چند دهانه .

دومين عدد ميزان دهانه مجاز برای زمانی است كه تخته لايه به عنوان پوشش كف با شرايط يكسان به كار می رود .

هر مقدار عدد اين شاخص بزرگتر باشد ، مقاومت و سختی تخته بالاتر می رود .

اين شاخصه طوری طراحی شده كه محاسبات ساختمانی را به منظور انتخاب بهترين تخته جهت كاربردهای پوششی و ساختمانی حذف كند .

ماكزيمم دهانه مجاز واقعی ممكن است توسط سازمان محلی ساختمان سازی متنوع شده باشد .

براي كاربردهای تير چوبی I شكل مجاز APA و Single-floor (تركيب زير ساخت – زير كف ) تنها يك دهانه مجاز برای مصارف پانل در نظر گرفته می شود .

اين عدد ماكزيمم فاصله بندی تكيه گاه را براي تركيب زير كف – زير ساخت تحت يك بار عمودی متوسط را بيان می كند .

درجه بنديها و مقادير دهانه های معمولی و استاندارد در جدول شماره 5 نشان داده شده كه بر حسب ضخامت تخته و گروه گونه روكشهای پشت و روی تخته طبقه بندی شده اند .

اين امر توضيح می دهد كه چرا يك درجه ۰/۲۰ ممكن است به دو نوع تخته (mm 9/7  inch )و (mm 5/9  inch ) تعلق گيرد .

PS 1-83 بيان می دارد كه تنها روكشهای گروه ۱ برای تخته (inch mm 9/7 ) مجاز بوده در حاليكه ساير گروهها برای تخته های ضخيمتر مجاز می باشند .

اگرچه هر دو نوع تخته ممكن است كه در بازار پيدا شوند ولی پانلهای نازكتر معمولاً به آسانی در بازار پيدا می شوند .

PS I-83 ضخامت ، گونه ، گروه ، كيفيت و ساير موارد روكش را برای هر نوع درجه بندی و مقادير دهانه بيان می كند .

همچنين قوانين متناوبی جهت تعيين و توصيف يك تخته لايه ساختمانی برای يك درجه بندی و مقدار دهانه بر اساس تستها و آزمايشات اجرايی وجود دارد .

از اين رو مشخص كردن تركيب يك پانل با درجه بندي و مقدار دهانه مشخص ممكن نخواهد بود .

به هر حال تستها و آزمايشات اجرايی اين اطمينان را می دهند كه تمامی پانلها با درجه بندی و مقادير يكسان ، می توانند به راحتی علی رغم ساختار درونيشان جايگزين يكديگر شوند.

PSI-83 تنها برای تخته لايه ها استفاده می شود .

اگرچه تستها و آزمايشات اجرايی در PS2-92 يا 10 APA-PRP تشريح می شوند ، مقادير و درجه های دهانه برای تخته های مركب تعيين می شوند .

جدول ۵

توان دهانه های مخصوص برای تخته های ساختمانی ، پوششی و Single-floor توليد شده توسط PSI-83 .

ضخامت اسمی تخته ( inch ) توان دهانه ها (فاصله دو تكيه گاه تير)

تخته های ساختمانی و پوششی (C-C و C-D )

12
16
20
24
16/32
20/40
24/48
تخته های تك لايه

O.C.16

O.C.20

O.C.24
1
O.C.48

توجه : mm 4/25 = inch 1

در بسياری از كاربردها ، تخته لايه ممكن است در معرض بارگيری نيروهای عمود و موازی الياف قرار گيرد و در آخرين حالت ، ضخامت تخته لايه مهم و حياتی می باشد .

همچنين در بسياری از موارد مطلوب خواهد بود كه يك ضخامت ثابت تخته لايه را برای يك مقدار دهانه ويژه در نظر بگيريم .

در نتيجه هر دو مقدار دهانه و ضخامت بايد با يكديگر سازگار بوده و هر دو بايد معين و مشخص باشند .

علائم درجه بندی

تخته لايه ای كه با تأييد كيفی توسط PSI-83 توليد می شود ، ممكن است توسط اداره بازرسی واجد شرايطی مهر دار شود .

اين مؤسسه مطابق بودن كيفيت پانل ( تخته ) توليدی را با استانداردها و مشخصات اختصاصی نظير مقادير آزمونهای عملكردی APA تأييد كرده و گواهی می دهد .

اجرای يك برنامه كنترل كيفی ، بازرسی و آزمايشگاهی توسط يك مؤسسه غير وابسته به مصرف كننده اطمينان لازم جهت استفاده از محصول مورد نظر را می دهد .

چندين مؤسسه مستقل جهت انجام اين خدمات وجود دارند اما بيشتر تخته لايه های توليدی در آمريكا ممهور به APA هستند .

مهر ساير مؤسسات دارای اطلاعاتی مشابه می باشد .

خصوصيات و ويژگی های مقطع تخته لايه

در بسياری از كاربردها و مصارف پوششی و ساختمانی ، طراح نيازی به اطلاع يافتن از خصوصيات مقطع تخته لايه و ميزان تنشهای مجاز به آن را ندارد .

اطلاعات آئيين نامه های ساختمانی و سازمانهای تجاری اغلب طوری سازمان يافته اند كه به حداقل محاسبات نياز داشته باشند .

به هر حال براي آن دسته از مصارف “غير استاندارد” و جهت فهم كامل اعداد در جدول طراحی ، خصوصيات تأثير گذارد مقطع بايد مورد مطالعه قرار گيرد .

چون تخته لايه ذاتاً يك صفحه ارتوتروپيك بوده و در جهات مختلف خصوصيات اصلی متفاوتی را دارا می باشد .

اين خصوصيات مستقيماً به ضخامت ، تعداد روكش ، نوع چسب و گونه هايی كه در ساخت تخته به كار رفته است بستگی دارد .

توليد كنندگان تخته لايه دارای مقداری آزادی عمل در مورد تعداد و ضخامت روكشهای مورد استفاده به منظور توليد پانلی با ضخامت مشخص با تأييد كيفی PSI-83 می باشند .

در حاليكه اصول هندسی بالقوه برای جدول بندی سودمند و قابل استفاده بسيار بزرگ هستند ، خصوصيات مقطع “مؤثر” برای يك دامنه و گستره ای از تخته های مركب محاسبه و تعيين شده اند .

طراح معمولاً احتياجی به در نظر گرفتن هندسه اصلی و طبيعی تخته ندارد .

خصوصيات مؤثر برای دو جهت عمود و موازی الياف در جدول شماره ۶ طبقه بندی شده اند . البته با پهنای ft1 . ( به مثال ۱ توجه كنيد.)

تخته ساختمانی I و تخته لايه دريايی فقط شامل گونه های گروه ۱ بوده و تنها تفاوت كمی از لحاظ خصوصيت با ساير پانلها دارند .

خصوصيات و ويژگی های سطح نيز به ارزشها و مقادير نيز تأثير می گذارند .

جدول شماره ۷ بيان می كند كه آيا تخته ما سمباده زنی شده يا خير و يا سمباده زنی شده با دست مي باشد .

خصوصيات مقطع برای ضخامتهای ويژه دهانه ها مجاز تخته ها كه سمباده زنی نشده اند و يا سمباده زنی شده با دست می باشند در جدول شماره ۶ تركيب شده اند .

اين بدان علت است كه نتايج آزمايشات عملكردی در مقادير دهانه های يكسان برای اين ضخامتها می باشد .

اين خصوصيات در جدول شماره ۶ مستقل از تعداد لايه ها در ساختار تخته بوده و معمولاً حداقل مقداری كه مي توان انتظار داشت می باشند.

در مناطق برش عرضی ، برای محاسبات كششی و فشردگی (ستونهای ۴ و ۸ از سمت چپ جدول شماره ۶ ) فقط لايه هايی با الياف موازی با تنشهای به كار گرفته شده به عنوان مؤثر ، در نظر گرفته می شدند مقدار اينرسی ( ستونها ۵ و ۹ )

مقدار اينرسی نبايد در محاسبه تنش خمشی استفاده شود بلكه بايد فقط برای محاسبات ضريب سختی مورد استفاده قرار گيرد .

ضريب مقطع مؤثر KS ( ستونهای ۶ و ۱۰ ) برای مقاومت بسيار كم چوب در برابر تنش عمود بر الياف محاسبه شده و بايد در محاسبه تنش خمشی مورد استفاده قرار گيرد .

مقدار انيرسی I و مدول مقطع KS ، تنها برای تخته هايی كه بيشتر بصورت تخت مورد مصرف قرار می گيرند تا بر روي كناره ها طبقه بندی شده اند .

برای مصارف به طرف لبه ها بخش ۵ را ببينيد .

دو نوع تنش برشی وجود دارد كه بايد برای تخته لايه مورد توجه قرار گيرند .

برش از طريق ضخامت ، كه محاسبات بايد ضخامت مؤثر برای برش در ستون ۳ جدول ۶ را استفاده كنند .

اين مقدار مؤثر اثر بخشی كاهش يافته گونه های تركيب شده در لايه های داخلی و مقاومت خط چسب را در نظر می گيرد .

برش پيچشی ( برشی ) يا برش در سطح پانل ، نتيجه ای از برش توليد شده در پانلها به علت خمش و انحنای ناشی از بارگيری عادی بر روي صفحه تخته می باشد .

زمانيكه اين گسیختگی اتفاق می افتد ، الياف چوب بر روی هم می غلطند .

يك برش پيچشی در ستون ۷ و ۱۱ جدول شماره ۶ طبقه بندی شده اند .

ازدياد اين مقدار لنگر خمشی و تنش برشی مجاز در پانل ، ماكزيمم نيروی برشی مجاز در تخته را توليد خواهد كرد .

جدول a –۷ :

جدول تنش مجاز :

سطوح انواع گروه سطح تنش تخته لايه

كاربردهای خارجی

Unsanded ( سمباده زنی نشده ) به كليه توان دهانه ها در جدول b – 7 مراجعه كنيد d1 – S تخته پوششی و ساختمانی مجاز APA (در معرض ديد )

Unsanded ( سمباده زنی نشده ) گروه 1 d1 – S تخته پوششی و ساختمانی I مجاز APA (در معرض ديد )

Unsanded ( سمباده زنی نشده ) به كليه مقادير دهانه ها در جدول b – 7 مراجعه كنيد d1 – S تخته پوششی II مجاز APA ( در معرض ديد )

Touch-sanded (سمباده زنی شده با دست) به كليه مقادير دهانه ها در جدول b – 7 مراجعه كنيد 2 – S زير ساخت خارجی APA و C-C Plugged خارجی APA

Sanded ( سمباده زنی شده ) از طبقه بندی I ، گروه 1 از طبقه بندی II ، گروه 3 2 – S B-B لايه ای شكل APA كلاس I يا bII

Sanded ( سمباده زنی شده ) گروه 1 برای سطح تخته A و برای پشت آن 1- S و B برای سطح ، پشت تخته 2- S سازه های دريايی خارجی APA

Sanded ( سمباده زنی شده ) به عنوان معين برای سطوح َA يا C و برای پشت آن f1- S B برای سطوح و 2- S برای پشت درجه های مربوط به ظاهر خارجی APA

كاربردهای داخلی يا محافظت شده

سمباده زنی نشده به جدول a7 ، كليه دهانه مجاز مراجعه كنيد a3- S تخته های پوششی خارجی مجاز APA – c2 يا 1

سمباده زنی نشده گروه 1 2- S تخته پوششی ، ساختمانی I مجاز APA خارجی 1

سمباده زنی نشده به جدول a7 ، قسمت كليه دهانه مجاز مراجعه كنيد 2- S تخته پوششی ، ساختمانی IIb مجاز APA خارجی 1

با دست سمباده زنی شده به جدول a7 قسمت كليه دهانه مجاز مراجعه كنيد به جدول a7 قسمت كليه دهانه مجاز مراجعه كنيد تيرچوبی I‌ شكل‌مجاز APA

نوع‌ كف‌ و‌ در‌ معرض‌ ديد،2 یا 1

با دست سمباده زنی شده مشخص شده a3- S زير ساخت APA (داخلی )

با دست سمباده زنی شده مشخص شده a3- S C-D Plugged ، APA داخلی ،در معرض ديد، 2و1

با دست سمباده زنی شده مشخص شده a3- S درجات در معرض نمايش APA داخلی ، 2و1

a : زمانيكه چسب خارج ساختمان مشخص شده است ، برای مثال خارجی 1 ، سطح تنش 2 (S-2) ، بايد مورد استفاده قرار گيرد .

b : به تأمين كننده محلی جهت وجود ساختمانی II و درجات لايه ای كلاس II رجوع كنيد .

C : امكانات و تنشها تنها براي تير چوبی I شكل مجاز APA و تخته هاي پوششی مجاز APA كه كاملاً با روكشها ساخته شده اند استفاده می شود .

Cd : پشت و روی تخته بايد كاملاً سالم باشد ، اگر تعمير شده است از سطح تنش 2 (2-S) استفاده كنيد .

جدول b-7

توان دهانه ها ، گروهها و طبقات گونه ها

توان دهانه ( درجه بندی های تخته پوششی و ساختمانی مجاز APA ) ضخامت (inch)

24/48 20/40 16/32 0/24 0/20 0/16 0/12

مقادير توان دهانه

48 O.C. 24 O.C. 20 O.C. 16 O.C.

ــ ــ ــ ــ ــ 1 3 4

ــ ــ ــ ــ 1 c4 ــ ــ

ــ ــ ــ a1 c4 ــ ــ ــ و

ــ ــ 1 c4 ــ ــ ــ ــ و

ــ 1 c4 ــ ــ ــ ــ ــ و

ــ b3 ــ ــ ــ ــ ــ ــ

a1 ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ 1

a : ضخامت قابل اجرا برای تير چوبی I شكل مجاز APA نمی باشد.

b : برای تير چوبی I شكل مجاز APA O.C 24 ، تنشهای گروه 4 را استفاده كنيد .

C : براي تخته ساختمانی II O.C 24 ، تنشهای گروه 3 را استفاده كنيد .

Cd : پشت و روی تخته نبايد تعمير شده باشد ، در صورت نياز سطح تنش 2 (2-S) را انتخاب كنيد .

قطعه ای از چوب درجه بندی شده با ضخامت in 2 و عرض كمتر از in 8

تنشهای مجاز برای طراحی

مقادير تنشهای مجاز و سختی كه در جدول شماره 8 بين شده اند ، تابعی از سطح درجات تنشها ( درجه های تخته لايه ) اولين شرايط محيطی و گروه و

طبقات گونه ها می باشند .

تنشهای اصلی و محاسبه شده كه از خصوصيات مقطع در جدول شماره 6 استفاده می كنند ، ممكن نيست كه از مقادير مجاز طراحی به منظور مدت بارگيری  پهنا ، ساختمان تخته و شرايط كاربرد تجاوز كند.

سطح و درجه تنش تابعی از كيفيت روكش و چسب مورد استفاده در پانل دارد . جدول شماره 7 بايد به عنوان يك راهنما جهت انتخاب سطحی مناسب مورد استفاده قرار گيرد .

شرايط خشك برای تخته لايه تحت شرايط تعمير و خدماتی كه بطور مدام خشك بوده و محل هايی كه ميزان رطوبت تعادل كمتر از 16% باشد به كار بسته می شود .

به همين منوال شرايط مرطوب جهت مصارفی كه در معرض محيط بيرون قرار گرفته و يا در محل هايی كه ميزان درصد رطوبت تعادل از 16% بیشتر باشد.

حداكثر بار زنده يكنواخت توزيع شده كه بتواند بطور امن توسط يك تخته لايه زير كف گروه 1 با ضخامت (in  mm 7/12 ) (در معرض ديد يك طرفه ) كه با فاصله in 16 ( mm 406 ) به s ميخ زنی شده است و دارای دهانه موازی با الياف می باشد .

اگر دهانه بصورت عمود بر جهت الياف باشد چه مقدار است؟

اگر تخته با مواد شيميايی ضد آتش اشباع شده باشد ، احتمال دارد كه كاهشی در مقاومت و سختی آن به وجود آيد .

اين مقادير كاهش يافته بايد از تأمين كننده خدمات اشباع ، خشك كردن مجدد بدست آورده شوند.

ساير تيمارای محافظت كننده تأثيری بر روي مقادير مقاومت و سختی تخته نمی گذارند .

اگر تخته لايه ای با پهنای inch 24 ( mm 610 ) يا كمتر ، مورد استفاده قرار می گيرد ، اين مقادير بايد به علت احتمال كاهش مقاومت تخته در شرايط بحرانی بايد كاهش داده شوند .

اين كاهش بايد از 0% در پهنای inch 24 ( mm 610 ) تا ميزان 50% در پهناهای inch 8 (mm 203 ) يا كمتر بصورت خطی تغيير يابد .

جدول 8

تنشهای مجاز برای تخته لايه مطابق با استاندارد آمريكايی PSI-83

سطح و درجه تنش

3-S 2-S 1-S گروه گونه های سطح لايه نوع تنش

فقط خشك خشك تر خشك تر

1650

1200

1110 1650

1200

1110 1190

820

780 2000

1400

1330 1430

980

940 1

3 و2

4 نهايت تنش فيبر درخمش fb و كشش ft در سطح لايه ها ( در جهت عمود يا موازی با الياف سطح دهانه ها ، در زاويه 45 درجه الياف از ft استفاده كنيد . )

1540

1100

990

950 1540

110

990

950 900

680

580

580 1640

1200

1060

1000 970

730

610

610 1

2

3

4 فشردگی در سطح لايه های fc ( موازی يا عمد بر الياف ، در زاويه 45 درجه سطح الياف از fc استفاده كنيد . )

160

120

115 190

140

130 155

120

110 190

140

130 155

120

110 1

2و3

4 تنش برشی fu از ميان ضخامت (موازی يا عمود بر الياف ، در زاويه 45 درجه سطح الياف از fu2 استفاده كنيد . )
ــ
48 75
53 63
44 75
53 63
44 دريايی و ساختمانی I و موارد ديگر برش پيچشی fs (درضخامت لايه ها) ( که بصورت عمودی يا موازی سطح الياف ، در زاويه 45 درجه سطح الياف از fs استفاده كنيد . )

سطح و درجه تنش

3-S 2-S 1-S گروه گونه ها در سطح لايه ها نوع تنش

فقط خشك تر خشك تر خشك

000/82
000/68
000/55
000/45 000/90
000/75
000/60
000/50 000/70
000/60
000/50
000/45 000/90
000/75
000/60
000/50 000/70
000/60
000/50
000/45 1
2
3
4 ضريب سختی G ( برش در سطح عمود بر لايه ها )
340
210
160 340
210
160 210
135
105 340
210
160 210
135
105 1
2و3
4 خمش ( روي سطح ) fc1 عمود بر لايه ها
000/800/1
000/500/1
000/200/1
000/000/1 000/800/1
000/500/1
000/200/1
000/000/1 000/500/1
000/300/1
000/100/1
000/900 000/800/1
000/500/1
000/200/1
000/000/1 000/500/1
000/300/1
000/100/1
000/900/1 1
2
3
4 مدول الاستيته در خمش در سطح لايه ها E ( سطح الياف موازی يا عمود بر دهانه )

تنشها بر پايه مدت بارگيری و كاربردهای معمول ساختمانی در محل هايی كه تخته ها inch 24 يا بيشتر پهنا داشته باشند ، قرار گرفته اند .

براي راهنمايی جدول شماره 7 را مشاهده كنيد .

به منظور توصيف كردن سطح تنش 1-S ، خطوط (چسب) بايد از نوع خارجی بوده و تنها روكش با درجات A ، N ، C ( اصلي و نه تعميری ) و D برای سطح و پشت تخته ها مجاز می باشند.

برای سطح تنش 2-S خطوط چپ بايد داخلی بوده و درجات روكش B ، C-Plugged و D براي پشت و سطح تخته مجاز می باشد .

سطح تنش 3-S شامل تمامی پانلها با خطوط چسب داخلی و خارجی می باشند .

مثال 1

ماكزيمم مقدار بار (نيرو) جريان دار كه به طور يكسان توزيع شده و بتواند بطور ايمن توسط يك تخته لايه inch( mm 7/12) زير ساخت گروه 1 ( در معرض ديد) و ميخ زنی شده تا S و مقدار فضای خالی inch 16 ( mm 406 ( از مركز با دهانه موازی با سطح الياف چقدر خواهد بود ؟

اين مقدار اگر دهانه عمود بر سطح الياف باشد چه مقدار خواهد شد؟ (شرايط خشك ، مدت بارگيری (نيرو) معمولی و خميدگی محدود به دهانه /360 فرض شود . )

از جدول 8 و 7 و 6 ( سطح تنش = 2.S ، گروه گونه 1 ، Touch-sandad خواهيم داشت :

دهانه عمود با سطح الياف دهانه موازی با سطح الياف
006/0 083/0 و 1
061/0 271/0 ، KS
746/2 252/4
1650 1650 و Fb
53 53 و Fs
106 × 8/1 106 × 8/1 و E

براي تخته لايه هايی كه با الياف موازی با سطح دهانه قرار دارند (بصورت عمود بر تكيه گاهها ) زمانيكه تكيه گاهها inch 32 يا كمتر On center باشند از معادلاتی براي تير یكسره 3 پايه (دهانه) استفاده كنيد. اين معادلات در بخش 2-7 وجود دارند .

براي تخته هايی كه الياف آن بصورت موازی با دهانه قرار گرفته اند ( عمود بر تكيه گاهها ) شرايط 3 دهانه برای فاصله inch 16 يا كمتر دو دهانه برای فواصل inch 24 و يك دهانه برای فواصل بيشتر از inch 24 استفاده شود .

جهات قوی و ضعيف يك تخته لايه

دهانه موازی با سطح الياف .

ماكزيمم خمش بارگيری ( 3 دهانه = فاصله دو تكيه گاه تير ، تقسيم بندی L1 = O.C )
= W ( خمش )
: [Inch = 16 – 1/5 = 14/5 دهانه آزاد ( مؤثر )L2 = ] ماكزيمم نيروی برشی
W = ( برشی )

فاكتور عرض تكيه گاه + دهانه آزاد ( مؤثر )L3= ) ماكزيمم نيروی شكست

اين فاكتور برای inch 2 اسمی 25/0 ، برای قاب ( چهار چوب ) اسمی inch 4 ، 625/0 می باشد .
: ( = 14/5 + 0/25 = 14/75 L3
W =( شكست )

توجه كنيد كه اگر ضخامت تخته كمتر از 2 inch تقسيم بر L1 شود، خمش ناشی از برش احتمالاً قابل ملاحظه خواهد بود .

210 = ماكزيمم نيرو

دهانه عمود بر سطح الياف ( جهت الياف ) . ماكزيمم نيروی خمشی (سه دهانه ) :

W = ( خمش )

: ماكزيمم نيروی برشی
W = ( برش )
: ماكزيمم نيروی شكست
W= ( شكست )
17/6 = حداكثر نيرو

چفت و بستهاي مكانيكي ( يراق آلات مكانيكي ) 

بسياری از انواع بستهای مكانيكی بطور موفقيت آميزی در تخته لايه و ساير محصولات تخته ای مشابه مورد استفاده قرار گرفته اند .

برای بسياری از كاربردها ، ميخ ، بست ، پيچ چوبی و فلزی به مقدار كافی وجود دارد .

در كاربردهای ساختمانی و پوششی به جای استفاده از حداكثر قدرت اتصالات و مفاصل مستقل ، يك برنامةه اتصال و بست زنی مشخص شده است.

اين برنامه زمانبنديها بر اساس نتايج آزمايشات و تمارين و عادات موفق مربوط به ساختمان سازی قرار گرفته اند.

اين برنامه معمولاً نوع بست و حداكثر فاصله بين آنها را مشخص مي كند .

اكثر سازمانها و ادارات ساختمان سازی يك برنامه بست زنی كه در كاربردهای ويژه مورد استفاده قرار مي گيرد را تعيين می كنند .

مقاومت و قدرت ، اتصالات در تخته لايه به نوع تخته لايه و زير لايه ای كه بايد متصل شود بستگی دارد .

جدول شماره 9 ، نهايت نيروهای آزمايشی كه برای بستها و اتصالات استفاده می شود را مشخص می كند .

اما اين ها نيروهای طراحی نبوده و بايد توسط يك فاكتور مناسب كه نوعاً از 2 تا 4 تغيير می كند ، كاهش داده شوند .

مقادير محاسبات، طراحی و ساير كاربردهایی كه از ميخ ها و منگنه هايی كه بطور مكانيكی و يا با فشار هوا استفاده می كنند در گزارش تخمين ملی 272 – NeR مشخص شده اند .

اين گزارش شامل كاربردهای بست زنی و اتصال برای تخته های ساختمانی استفاده شده در ديوارها ، كف ها ، بام ها ، و شامل نيروی برشی ديوار ها و دياگرامها مي باشد .

جدول 10 ، تعدادی از توصيه های رايج برای اندازه و نوع ميخ ها و پيچ های چوبی بر اساس ضخامت تخته لايه را بيان می كند .

بستهای پيشنهاد شده يا مورد نياز در برنامه جهت كاربردهای ويژه ای چون طراحی دياگرامهای ساختمانی يا نيروهای برشی بايد بر اساس اين جدول انتخاب شوند .

برای ساخت قالبهای سبك متعارف ، ميخ ها و پيچ ها در فاصله inch 6 ( mm 152 ) از يكديگر بر روی كناره های تخته قرار گيرند .

همچنين بستهای تخته بايد با حداقل فاصله inch (mm 5/9 ) از حواشی تخته مورد استفاده قرار گيرند .

بستهای تخته H شكل ( بستهاي لايه ) بطور رايج برای حواشی پانلهای تكيه گاهی در ساختار های بام ها مورد استفاده قرار می گيرند آنها ممكن است به جای lumber blocking يا لبه كام و زبانه مورد استفاده قرار گيرند .

در صورت نياز ، يك بست يا گيره معمولاً ما بين هر تكيه گاه به جز دهانه های inch 68 ( mm 1220 ) و يا دو گيره جهت ايجاد يك كناره مؤثر تكيه گاهی قرار گيرد .

حداكثر دهانه مجاز امكان دارد افزايش يابد, اگر لبه مؤثر تكيه گاه مشروط نباشد . ( جدول 12 را ببينيد . )

تخته خرده چوب ها

تخته خرده چوب, از خرده جوبهای در اندازه تراشه ها ، تراشه های بلند ، خرده چوب های پولكی ، چيپس ها ، الياف پوشال كاغذی و … كه بارزينهای مصنوعی يا ساير چسباننده ها تركيب شده اند ، تشكيل شده است .

در كيك تخته خرده چوب ، مخلوط خرده چوبها و چسبها در يك كيكی كه به منظور افزايش چگالی كيك، گيرايی و سخت شدن چسب، آنرا تحت پرس گرم قرار می دهند ، گذاشته می شوند.

خرده چوب ها احتمالاً به منظور تأمين مقداری جهت دار بودن خصوصيات مقاومتی در طول و عرض تخته ، جهت دار شوند .

خرده چوبهای جهت دار احتمالاً در لايه هاي عمودي شبيه روكش تخته لايه گذاشته مي شوند .

انواع مختلف خرده چوبها ممكن است در تخته های يكسان جهت افزايش خصوصيات سطح مورد استفاده قرار گرفته و يك محصول خرده چوب با لايه ها و طبقات بيشتر بسازند .

استاندارد ها

محصولات خرده چوبی ممكن است تحت يك استاندارد اختياری 2081-1979 ANSIA توليد شوند .

اين استاندارد احتياجات و نيازهای خصوصيات فيزيكی و مكانيكی درجات مختلف كیک شكل يافته را پوشش می دهد .

تنها تخته خرده چوبی كه تحت نظارت اين استاندارد توليد می شود در پوشش خانه ها مورد استفاده قرار ميگيرد.

انجمن ملی تخته خرده چوب بايد برای استفاده های پيشنهاد شده اين محصول متعهد باشد .

محصولات تخته ای مركب ممكن است ساخته شوند تا استاندارد PRP-108 انجمن تخته لايه آمريكا يا استاندارد اختياری PS2-92  را كسب كنند .

اگر تخته ها الزامات مصارف ساختمانی – پوششی ، ثبات فرم و اندازه و معمولاً ماندگاری را كسب كنند ، ممكن است به عنوان يك تخته مجاز APA با مصارف ساختمانی – پوششی 1 يا Single floor تعيين شوند .

اين درجه بندی مشخص می كند كه تخته مناسب كاربردهای ويژه بوده و اينكه تخته های مختلف ، خصوصيات يكسان ندارند .

تخته ويفر 

تخته ويفر يك محصول تخته ای و محدود به كاربردهای خارج ساختمان بوده كه امروزه B.S . O بطور وسيعی جايگزين آن شده است .

با اين وجود اين احتمال وجود دارد كه در برخي از مناطق يافت شود .

اين تخته از تراشه هايی كه طول الياف آن حداقل inch 1 (mm 8/31 ) و يك چسب فنوليك ساخته می شود .

تراشه ها بطور تصادفی جهت دار شده اند تا يك تخته ايزوتروپيك in-plane بسازند .

اين تراشه ها ممكن است عمداً به خط شوند تا خصوصيات قدرت و سختی را در حالت موازی با تراز افزايش دهند .

بديهی است كه تراشه های عمود به تراز ( صف بندي ) حداقل اين خصوصيات را دارا می باشند .

خصوصيات مجاز برای تخته ويفر توسط انجمن تخته ساختمانی كانادا معين شده اند .

اين خصوصيات و كاربردهای وابسته آنها از طريق اداره ملی ارزيابي جهت استفاده در آمريكا معين شده وتوسط انجمن تخته های ساختمانی تعيين شده اند .

تخته تراشه جهت دار ( B . S . O )

B . S . O يك محصول تخته ای بوده كه از خرده چوبهای شبه لايه ای كه جهت دار شده اند تشكيل شده است.

5-3 لايه از اين تراشه ها در يك تخته با زاويه های مناسب بر روی هم قرار گرفته اند و اين امر اين تخته را در خصوصيات in-plane خيلی شبيه ساخته و سبب بهبود ثبات ابعاد و خصوصيات اتصالات می شود .

پانلهای B . S . O ممكن است تحت نظارت APA جهت كاربردهای پوششی مجاز شمرده شوند .

مواد تراشه ای جهت دار همچنين ممكن است به عنوان Cores tack در چند سازه های تخته لايه مورد استفاده قرار گيرند .

تخته های چند سازه

اين محصول تخته ای براي چندين سال در بازار موجود بوده و يك ماده چند سازه از روكش و مواد چوبی می باشد .

نوعاً جهت الياف سطح روكش در جهت طول تخته می باشد .

الياف لايه عرضی چوب ممكن است جهت دار شده و با زاويه 90 درجه به سطح روكش قرار گرفته و يكي از چندين نوع چوب تجديد ساخت شده باشند . تراشه های لايه های مغزی عادی می باشند .

اين محصولات تحت يك گستره ای از نامها ، آرام دار شده اند ولی نام اختصاصی تجاری APA رايج می باشد .

اين محصولات معمولاً تحت خصوصيات عملكردی APA يا PS2-92 مجاز می باشند .

جدول 9

حداكثر نيرو های بستها
ميخ ها
حداكثر ظرفيت بار جانبی در الوار دوگلاس فر ، Ib برای ميخ ها a.b ضخامت تخته لايه in
d 16 d 10 d 8 d6
ــ ــ 305 275
ــ ــ 340 275
ــ 425 350 ــ
445 425 350 ــ
445 410 ــ ــ
c.dپيچ های جوبی
حداكثر نيروی بيرون كشيدن ميخ Ib ( اندازه پيچ ) عمق نفوذ پيچ inch
16# 14# 12# 10# 8# 6#
ــ ــ 125 195 165 145
ــ 355 340 205 190 210
ــ 445 430 355 330 325
ــ 535 480 420 370 390
740 715 600 ــ ــ ــ 1
e.fپيچ
حداكثر ظرفيت بار جانبی b1 فاصله لبه تخته لايه in End distance تخته لايه in جهت الياف (درجه) ضخامت تخته لايه in قطر پيچ inch
2400 2 4 90
0

4740 1 3
4570 1 3 90
0

5400 1
3
4320 1
3 90
0

5280 1
4
5630 3 4 90
0

7800 2 4
6900 1
4 90
0

8070 1
4
7920 1
6 90
0

8650 1
6
a : فاصله لبه را inch فرض كنيد .
b : برای ميخ های روی اندود شده ، 6/0 را ضرب در مقادير جدول بندی شده كنيد .
C : تمامی گروه 1 ، تخته لايه با پيچ های بسته شده با حالت عمود بر سطح الياف تخته می باشد .
d : برای پيچ هايی با ورق های فلزی ، مقادير ممكن است 10% افزايش يابند .
e : مقادير براي تمام تخته لايه های گروه 1 و برای هر دو سطح 3×3 الوار دوگلاس فر سبز با پيچ بارگيری شده در برش دوبل .
f : جدول ، حداقل فاصله انتهايی و لبه تخته لايه را كه جهت توسعه مقاومت برش تمامی پيچهای تخته لايه برای فواصل لبه و انتهايی را نشان می دهد . براي فواصل لبه و انتهاهای كمتر ، بار نهايی ممكن است با يك حداقل 50% از مقادير جدول بندی شده باشد .

جدول 10

راهنماهای عمومی برای اتصالات تخته لايه با ميخ ها و پيچها
ضخامت تخته لايه inch اتصال دهنده ها

d 8
d 8
d 8
d 8
d 6
d 6
d6
d4 :ميخ ها
معمولی
ميخ فنلاندی

8#
1

8#
1

6#
1

6#
1 :پيچ های چوبی
سايز حداقل
طول حداقل ، in

:سايز مته
ميله inch

پای دندانه inch

توجه : mm 4/25 = inch 1

كاربردهای پوششی ساختمانی

به واسطه طبيعت محصولات پانلی ، اين محصولات در بهبود پوشش ها و نياز های مقاومتی در چهارچوبهای ساختمانی مؤثر هستند .

اين بخش در مورد كاربردهای ويژه محصولات پانلی به عنوان عناصر پوششی و حمل كننده نيروها و بارها صحبت می كند .

از نظر تاريخی ، تخته لايه به عنوان بيشترين محصول رايج تخته ای جهت مصارف ، پوششی كف ، ديوار و بام ها بوده است .

ساير تخته های چند سازه نيز با وجود عملكرد يكسان در حالت پوششی علی رغم تركيباتشان می توانند مورد استفاده قرار گيرند .

در سالهای اخير تخته های چند سازه و B . S. O در بازار تخته های ساختمانی بسيار رايج شده اند .

اين امر اولين دليل برای ظهور استانداردهای اجرايی برای محصولات پانلی مي باشد .

ساير مدلهای تخته كه توصيف شده اند ، بطور معمولی برای مصارف ويژه غير ساختمانی نيز مجاز می باشند .

تخته لايه و پانلهای با خصوصيات جهت دار ، معمولاً در جهت قوی آنها مورد استفاده قرار گرفته و فرض می شود كه برای دو و يا تعداد زيادی دهانه پيوسته و متصل باشند .

يك استثناء وجود دارد و آن در سيستم تخته از پيش تنش دار شده می باشد ، جايی كه اغلب جهت ضعيف به كار گرفته می شود.

اين پيشنهادات مطابق بيشترين كدها و دستور العملهای ساختمان سازی بوده ولی ممكن است با نيازمنديهای ويژه محل مصرف تغيير كنند .

 سيستم كف سازی

محصولات پانلی ممكن است چندين مصرف متفاوت در سيستم كف سازی داشته باشند .

اين محصولات به عنوان يك لايه زير كف در سيستم كف سازی با دو يا تعداد زيادی لايه ، مستقيماً به تيرها و تيرچه متصل شده تا بيشترين سيستم تكيه گاه و پايه را بهبود بخشند.

در اين سيستم همچنين يك زير ساخت بر روی زير كف استفاده می شود تا يك سطح صاف برای پوششهای كف را ايجاد كرده و سبب افزايش مقاومت و سختی شوند .

كف پوش چوبی بتون سبك و يا ساير پوششها با مقداری ظرفيت ساختمانی ممكن است نياز به زير ساخت را برطرف كنند .

تير چوبی I شكل APA ، يك محصول تك لايه بوده كه به عنوان زير كف و زير ساخت استفاده می شود .

الزامات اجرايی برای تخته پوششی كف معمولاً توسط كدها و دستورالعملهای ساختمان سازی ، سازمانهای مالی و اعتباری و يا مؤسسات دولتی تعيين شده اند .

حداقل الزامات برای خميدگی مابين تيرها يا تيرچه ها تحت يك نيروی يكنواخت يا يك نيروی متمركز تعيين شده اند .

علاوه بر اين پوششها و تخته های پوششی بايد هر گونه بارهای يكنواخت يا بارهای متمركز تعيين شده را بطور امن و بی خطر تحمل كنند .

زير كف

درجات مختلفی از تخته لايه های پوششی بارها به عنوان زير كف مورد استفاده قرار گرفته اند .

اين درجات شامل PSI-83 ، تخته لايه های D-C ، در معرض ديد 1 و C-C خارجی می باشد .

تخته پوششی ساختمانی مجاز APA ( در معرض ديد 1 و یا 2 ) بطور ويژه برای اينگونه مصارف طراحی شده و ممكن است مشتمل بر پانل های چند سازه با عملكرد مجاز نيز باشد .

ميزان دهانه يك راهنما جهت استفاده از يك تخته در يك كاربرد ويژه می باشد .

جدول 11 ، ضخامتها ، دهانه ها و الزامات ميخ كوبی را برای زير كف های ويژه مورد استفاده قرار می دهد .

اگر بتن سبك يا سنگ گچ بر روی زير كف ها استفاده می شود ، در نتيجه ممكن است پانلهای 20/42 زمانيكه تيرها دارای دهانه هايی به اندازه inch 24 O.C ( mm 610 ) باشد استفاده شوند.

شاخص 16/32 حداقلی است كه بايد برای فواصلی با مقدار inch 16 مورد استفاده قرار گيرد .

تمامی دهانه های پيشنهاد شده فرض می كنند كه پانل متصل و پيوسته ، با دو يا تعداد زيادی دهانه همراه با روكشی با الياف موازی به دهانه بوده باشند.

حواشی آزاد زير كف بايد توسط اتصال كام و زبانه (Tongue and groove ) يا توسط blocking پشتيبانی شده باشند مگر اينكه يك لايه زير ساخت مجزا با اتصالات offsets از زير كف نصب شده باشد .

بسياری از دستورالعملهای سازمانی ، تخته ويفر و تخته خرده چوب را برای استفاده زير كف و يا تركيب زير كف و زير ساخت می پذيرند .

ميزان اين پذيرش می تواند بنا به محل مصرف تغيير كند .

پيشنهادات ويژه دارای يك حداكثر دهانه inch 16 ( mm 406 ) برای تخته های inch ( mm 9/15 ) و inch ( 7/16 mm ) و يك دهانه 2/19 inch ( mm 488 ) برای تخته های inch ( mm 19 ) .

اين اتصالات بايد بصورت كام و زبانه بوده و یا بصورت ديگری پشتيبانی شوند .

جدول 11

كف سازی a ( تخته پوششی مجاز APA ، D – C داخلی ، C-C خارجی )

فواصل ميخ نوع و اندازه ميخ حداكثر دهانه inch ضخامت تخته inch ميزان دهانه تخته ( يا گروهی از مقادير )
متوسط لبه های تخته

12 6 d 6 معمولی 16
b16/24
12 6 d 8 معمولی c16
16/32
12 6 d 8 معمولی b.e20
20/40
12 6 d 8 معمولی 24
24/48
12 6 d 8 معمولی 32
32/60

توجه : mm 4/25 = inch 1

a : برای اطلاع از توصيه های مربوط به زير كف كه در زير موزائيكهای سراميكی و بتن سبك قرار گرفته اند به توليد كننده آن مراجعه كنيد .
b : ساير دستورالعملها ثابت مي كنند كه ممكن است اتصالات نيز مورد استفاده قرار گيرند .
c : اگر كف پوش چوبی inch مورد استفاده قرار گرفته و در زاويه صحيحی با تيرها باشد دهانه ممكن است inch 24 باشد .
d : ميخ های معمولی d 6 مجاز هستند ، اگر ضخامت تخته inch يا بيشتر باشد .
e : دهانه ممكن است inch 24 باشد اگر كف پوش چوبی inch با زاويه صحيحی نسبت به تيرها نصب شده و يا حداقل inch 1 از بتن سبك بر روی تخته قرار گرفته باشد .

زير ساخت

اين لايه ايجاد يك سطح صاف برای پوششهای كف غير ساختمانی را بهبود بخشيده و سختی كف را افزايش مي دهد .

همچنين اين لايه بايد به مقدار كافی سختی داشته باشد تا در برابر فرورفتگی ها و بريدگی ها در طول مصرف عادی مقاومت کند.

تخته لايه ای كه در جدول شماره 12 نشان داده شده و يا تخته خرده چوب با درجه PBU بطور عادی استفاده می شود .

درجه تخته لايه زير ساخت دارای روكش C-C Plugged بوده و لايه های داخلی به منظور افزايش فرو رفتگی ها و بريدگی ها به يكديگر چسبيده اند .

تخته لايه زير ساخت در جهت يكسان با تخته لايه زيركف قرار گرفته ( خوابانيده می شود) .

بنابراين الياف سطح روكش موازی با تيرها بوده و اتصالات نهايی و كناری بايد با رعايت تخته های زير كف Straggered باشند .

تخته لايه بطور رايج جهت زير ساخت مورد استفاده قرار گرفته و بطور ويژه با زاويه های صحيح همراه يك تخته لايه زير كف به كار بسته می شود .

ضخامتهای مورد نياز برای زير ساخت ممكن است توسط دستورالعملها يا توسط نوع سطحی كه آن را می پوشاند مشخص شود .

زير ساخت بايد صريحاً قبل از اتمام كف سازی استقرار يابد تا خرابی ها در طول ساخت را به حداقل برساند .

در ضمن اگر در مناطقی با مقدار رطوبت زياد مانند حمام ها مورد استفاده قرار می گيرد بايد ضد آب باشد .

جدول 12

تخته لايه زير كف

فواصل بستها inch نوع و اندازه بستها حداقل ضخامت تخته لايه inch كاربرد درجات تخته لايه و گروه گونه ها a

متوسط لبه های پانل
Each 6 way 3 in 1×d3
Ring – shank nails c.d
Min. guuge
(in-099/0)
Shank diameter

بر روی سطوح صاف زیرکف تير چوبی I شكل مجاز APA ( nch يا ضخيمتر )

زير كف در معرض ديد 1 ، خارجی C-C Plugged

Each8 way 6

بر روی الوار زير كف يا سطوح ناصاف

توجه : mm 4/25 = inch 1

a : زمانيكه زير كف ضخيمتر منظر است ، ممكن است تير چوبی I شكل مجاز APA تعيين شدند . براي ضخامت inch ، ممكن A-C خارجی جايگزين آن شود .
b : اگر green framing استفاده می شود ، فاصله بستها بايد طوری باشد كه در چهارچوب نفوذ نكنند .
c : قوس پهنای in براي gauge- 16 و in برای gauge staples – 18 با طول كافی جهت نفوذ كامل و يا حداقل in براي نفوذ به زير كف .
d : برای پيدا كردن پيشنهادات زير كف در زير موزائيك های سراميكی قرار مي گيرند به استاندارد A108 ، ANSI يا APA مراجعه كنيد .

زير كف – زير ساخت تركيب شده

استفاده از يك محصول پانلی كه به عنوان زير كف و زير ساخت استفاده می شود ، ممكن است اقتصادی بوده و سبب صرفه جويی در نيروی كار شود .

ولی پيوستگی مابين تخته ها لازم و ضروری بوده و برای هر inch 2 ( mm 51 ) wood blocking يا اتصال كام و زبانه در اتصالات و حواشی بين تكيه گاهها مورد نياز می باشد .

انجمن تخته لايه آمريكا يك محصول اختصاصی به نام sturd-I-floor داشته كه اين محصول زير ساخت شده همراه با يك درجه بندی و مشخصات دهانه .

اين درجه بندی ها، يك بار زنده يكنواخت به مقدار 100 ( kpa 79/4 ) و حد خمش دهانه را برای يك دهانه ماكزيمم به مقدار كمتر يا مساوی inch 32 (mm 813) در نظر می گيرند .

توصيه های ويژه در جدول 13 نشان داده شده است.

تخته های مركب تحت علامت تجاری sturd – I- floor قابل قبول می باشند.

يك محصول تخته ای ويژه O.C 48 sturd – I–floor ( كه در گذشته 1-2-4 ناميده می شد ) براي دهانه های 32 يا 48 اينچی (m 22 را يا mm 813 ) پيشنهاد می گردد .

فقط اگر دهانه inch 48 ( m 22/1 ) باشد بايد دارای 1 inch ( mm 6/28 ) ضخامت بوده و همراه با تيرهايی با پهنای اسمی inch 4 مورد استفاده قرار گيرد .

بار زنده يكنواخت مجاز در اين حالت 55 ( kpa 63/2 ) می باشد .

اگر دهانه ها inch 32 ( mm 813 ) باشد ممكن است چارچوبی با عرض اسمی inch 2 استفاده شود و مقدار بار مجاز افزايش خواهد يافت .

در سالهای اخير O.S.B توسط تمامی دستورالعملهای موجود در آمريكا و كانادا برای برخي از كاربردها پذيرفته شده اند .

اگر اين محصول به طور مناسب مورد استفاده قرار گيرد ، خصوصيات خوبی را از خود نشان داده و در برخی از نواحی به عنوان زير كف – زير ساخت تركيب شده ، زير كف و يا زير ساخت پذيرفته شده است .

در مناطق خاص و ويژه ، دستورالعملهای ساختمان سازی محلی بايد براي پذيرش آن مورد بررسی قرار گيرند .

بطور معمول يك تخته با ضخامت inch ( mm 9/15 ) يا بيشتر براي فاصله گذاری inch 16 ( mm 406 ) و يك تخته با ضخامت inch (mm 19 ) يا ضخيم تر برای لايه های inch 2/19 ( mm 488 ) مورد نياز می باشند .

الزامات ميخ زنی نيز شبيه موارد تخته لايه می باشد .

سيستم كف سازی همراه با چسب

به منظور افزايش اجرا و نصب سيستم كف ، لايه پوششی ممكن است filed – glued به تيرها و ستونها باشد .

اين حالت سبب می شود كه تخته های پوششی ، تيرها و ستونها همانند يك تير T شكل عمل كند .

اين امر منجر به افزايش در مقدار سختی كف ، ظرفيت تحمل بالقوة نيرو می شود .

سيستم كف هايی كه با چسب مورد مصرف قرار می گيرند .

سختي بيشتر و صداي كمتری توليد كرده و nail popping پائين تر و كاهش شماره گيری های مجدد پر هزينه جهت تعمير می شود .

كف های تك لايه و چندين لايه ممكن است با چسب مورد استفاده قرار گرفته باشند ولي تخته هايی با اتصالات كام و زبانه بيشتر مورد توجه می باشند .

چسب های مورد مصرف می بايستی الزامات ويژه ای چون AF6-01 و APA را رعايت كرده و به آسانی در محيط كار استقرار يابند .

پيمانكار بايد متوجه باشد كه تخته O.S.B با سطوح و حاشيه های مهر و موم شده و محكم به يكديگر چسبيده شده ، با چسب سازگار خواهند بود .

جدول 13

توصيه های مصرف تير چوبی I شكل مجاز APA (Sturd-I-floor)

فقط ميخ : بست نوع و سايز ميخ ميخ چسب : بست حداقل ضخامت پانل b in مقدار دهانه (حداكثر فاصله گذاری الوار) in

فاصله ، in فاصله گذاری in نوع و سايز ميخ

تكيه گاههای متوسط حواشی پانل پشتيبانی شده

12 6 d 6
Deformed – shank 12 12 d 6
Deformed – shank
16
12 6 d 6
Deformed – shank 12 12 d 6
Deformed – shank
20
12 6 d 6
Deformed – shank 12 12 d 6
Deformed – shank
24
12 6 d 8
Deformed – shank 12 6 d 8
Deformed – shank
32 و 24
12 6 d 8
Deformed – shank f 6 d 8
Deformed – shank 1
48
(1-4-2)
توجه : mm 4/25 = in 1
a : شرايط ويژه ممكن است يك ترافيك سنگين و بارهاي متمركزی كه به ساختاری بيشتر از حداقل های نشان داده شده در جدول تحميل كنند .
b : پانلهای با ضخامتهای داده شده ممكن است در بيشتر از يك دهانه ساخته شده باشند . پانلهای با مقدار دهانه بزرگتر از ميزان فاصله گذاری اصلي تير ، ممكن است با پانلهايی با ضخامت برابر با مقدار دهانه اصلی تير جايگزين شوند .

به طور مثال تير چوبی I شكل با ضخامت in ، O.C 20 ، ممكن است تير چوبی I شكل با ضخامت ، O.C 16 برروی تيرهای 16in،On center جايگزين شوند.
‍c : تنها از چسبهای مورد تأييد APA استفاده شود .
d : ميخ های d 8  معمولی در صورتيكه deformed – shank nails وجود نداشته باشند ، جايگزين خواهند شد .
e : ميخ های d 10 معمولی اگر تكيه گاهها well-seasond باشند يا جايگزين خواهند شد با پانل in 1
f : برای دهانه in 48 فاصله ميخ ها بايد in 6 ، و براي دهانه های 32 in ، فواصل بايد 12 in باشد .

سيستم كف با تخته هاي پر دوام

تخته لايه PSI-83 به منظور پشتيبانی از بارهايی كه در سيستم دهانه مجاز فرض شده اند ، می توانند مورد استفاده قرار گيرند .

جدول 14 تعداد پيشنهادات بارهای زنده را نشان می دهد .

اين جدول تنها برای تخته لايه هايی مورد استفاده قرار می گيرند كه درخور و مناسب الزامات PSI-83 باشند .

اين بدين مفهوم است كه پانلهای مجاز ممكن است زمانی استفاده شوند كه فقط با PSI-83 نشان داده شده باشند .

پانلهای مركب در اين جدول در نظر گرفته نشده اند .

جدول 14

پيشنهادات تخته لايه PSI براي كف های پر دوام تحت بارهای يكنواخت . a خميدگی وارد بر كف معدود به دهانه فاصله گذاری تكيه گاه مركز به مركز inch ( تكيه گاههايی با پهنای اسمی inch 2 به جز موارد ذكر شده )

c48 32 b24 b20 b16 12 بار زنده يكنواخت
O.C48 O.C48 O.C24و24/48 O.C20و20/40 O.C16و16/32 O.C16و16/32 50
1
O.C48 O.C24و24/48 O.C20و20/40 O.C16و16/32 O.C16و16/32 100
d2 و 1
O.C48 O.C24و24/48 O.C20و20/40 O.C16و16/32 O.C16و16/32 150
2 وe2
1و 1
O.C48 O.C24و24/48 O.C20و20/40 O.C16و16/32 200
2
1و 1
O.C48 O.C24و24/48 O.C20و20/40 O.C16و16/32 250
2
1 و 1
O.C48 O.C48 O.C24و24/48 O.C16و16/32 300
d2 و 1
1 و 1
O.C48 O.C48و24/48 O.C20و20/40 350
d2 و 1
1 و 1
O.C48 O.C48 O.C20و20/40 400
2و e2
1و 1
O.C48 O.C48 O.C20و20/40 450
2و e2
1
O.C48 O.C48 O.C20و20/40 500

توجه : mm 4/25 = inch 1

a : تخته لايه را با اتصالات و حواشی كام و زبانه يا structural blocking در حواشی تخته استفاده كرده و يا يك زير ساخت مجزا و جنب نمائيد .

b : پانلهای تخته لايه ای AC كه يك سطح سمباده زنی شده دارند ، ممكن است براي دهانه تخته های تير چوبی I شكل جايگزين شدند ( in برای O.C 16 ، inch برای O.C 20 و inch برای O.C 24 )

c : تكيه گاههايی با پهنای اسمی in 4

d : سطح و زير گروه 1 ، هر نوع لايه های داخلی با هر نوع گونه چوبی ، سمباده زنی شده يا نشده ، تك لايه .

e : تمامی گروههای 1 يا تخته لايه ساختمانی 1 ، سمباده زنی شده يا نشده ، تك لايه .

اين جدول فرض می كند كه تخته لايه با بيش از 2 يا چند دهانه در جهت محكم و سخت ادامه دار باشد .

مثال 2

يك محوطه انباری با شرايط كاری سبك بر روي تعدادی طبقات ساخته شده است .

كف اين قسمت به عنوان سقف طبقه پايين عمل كرده و با هيچ تخته پوششی پوشيده نشده است .

يك كف تك لايه بر روي تير های 8×2 با دهانه ‌in 16 ( mm 606 ) O.C با الياف عمود بر تكيه گاهها استفاده شده است .

آيا دستورالعملهای محلی ساختمان سازی يا پانلهای مجاز كاربردی بايد مورد استفاده قرار گيرد؟

تير چوبی I شكل مجاز APA برای كاربردهای زير كف – زيرساخت تركيب شده طراحی شده اند .

جدول 15 نشان می دهد كه برای يك فاصله بندی تير inch 16 ( mm 406 ) نيروهای بزرگتر از نيروهای زنده طراحی 100 ( kpa 79/4 ) ، يك تير چوبی I شكل مجاز APA با دهانه on center 20 يا تخته پوششی مجاز APA با يك شاخص 16/32 كافی خواهد بود .

اگر يك finish floor بر روی اين پانلها نصب شده است ، پس يك تخته زير ساخت نازك بايد اضافه شود .

جدول 14 جايگزينهای ديگري برای تخته كف مشخص می كند .

اگر تخته لايه PSI تعيين شده ، در نتيجه تخته پوششی مجاز APA با يك شاخص دهانه يا تير چوبي I شكل مجاز APA با دهانه on center 20 می تواند جايگزين آن شود .

تخته پوششی بام ها

الزامات اجرايی براي تخته های پوششی -ساختمانی نوعاً به يك محدوده خمش به اندازه دهانه بين تير عرضی و تير پی برای تمامی بارها و به اندازه فقط برای بار های زنده احتياج دارند .

تخته لايه های مناسب و درخور الزامات PS 1-83 و تخته لايه هايی با مصارف ساختمانی ، منطبق با PS 2-92 برای بارهای متمركز مناسب می باشند.

حداقل بارهای زنده مجاز برای صفحات تخته لايه های بامهای PSI-83 در انتشارات APA جدول بندی شده اند .

به علت افزايش مصرف پانلهای ساختمانی به منظور كاربردهای پوششی بامها، بسيار مناسب است تا از جدول 16 به منظور دستيابی به بار زنده مجاز استفاده شود .

اين مقادير معمولاً برای تخته لايه PSI-83 پيرو سنن قديمی هستند ولي برای پانلهايی با الزامات PS 2-92 مناسب می باشند.

برای بامهايی با شيب كم ، يك صفحه stiffer پيشنهاد شده از جدول a 16 نياز است تا اجرای خوب و كامل تك لايه ( single ply ) يا قير اصلاح شده بام را تضمين نمايد .

اين امر در توصيه های جدول b 16 منعكس گرديده است.

توصيه های مخصوص و ويژه پيشنهاد شده برای چفت و بستها و اتصالات در جدول 17 آمده است .

برنامه های ميخ كوبی پيشرفته ممكن است در ناحيه پر باد مورد استفاده قرار گيرند .

جدول 15

بارهای زنده يكنواخت پيشنهاد شده برای تير چوبی I شكل APA و تخته های پوششی مجاز APA با ابعاد بزرگ عمود بر تكيه گاهها .
بار زنده مجاز

فاصله تيرها ، in
48 40 32 24 20 16 12 حداكثر دهانه in دهانه های مجاز تخته های پوششی و ساختمانی دهانه مجاز تير چوبی I شكل
100 185 16 16/32و10/24 O.C16
100 150 270 20 20/40 O.C 20
100 160 240 430 24 24/48 O.C 24
100 185 295 430 ــ 32 32/60 O.C 32
55 100 160 290 460 ــ ــ 48 ــ O.C 48

بار مرده 10 فرض شده است . حد خمش بار زنده می باشد .

جدول a16

بارهای زنده يكنواخت مربوط به بام پيشنهاد شده براي تخته های پوششی مجاز cAPA و تير چوبی I شكل مجاز APA با ابعاد بزرگ عمود بر تكيه گاههاc.

بارهای زنده مجاز

حداكثر دهانه ها in حداكثر ضخامت مجاز in دهانه مجاز پانل فواصل مركز تا مركز تكيه گاهها و in بدون حواشی تكيه گاه با حاشيه تكيه گاههاa

60 48 40 32 24 20 16 12
تخته های پوششی مجاز APA c
30 12 12
0/12
30 70 16 16
0/16
30 50 120 20 20
0/20
30 60 100 190 20 24
0/24
40 65 100 190 24 24
16/24
30 70 120 180 325 28 32
16/32
30 60 130 205 305 ــ 32 40
20/40
35 45 95 175 280 ــ ــ 36 48
24/48
35 70 10 165 305 ــ ــ ــ 48 60
32/60

(قطعه ای از چوب درجه بندی شده با ضخامت in 2 و عرض كمتر از in 8 ) f تير چوبی Iشكل مجاز APA

40 65 100 185 24 24
O.C16
30 60 100 150 270 32 32
O.C20
25 30 50 100 160 240 ــ 36 40
O.C24
40 60 100 185 295 ــ ــ 48 48
O.C32
40 65 100 160 290 ــ ــ ــ 48 60 -1
O.C48

جدول 16 b

حداكثر دهانه های پيشنهاد شده برای صفحات تخته هايی برای بام ها در بام هايی با شيب كم بعد طويل تخته عمود بر تكيه گاهها و بصورت ادامه دار بر روی دو يا تعداد زيادی دهانه می باشد .

تعداد بستها برای دهانه حداكثر دهانه in حداقل دهانه مجاز حداقل ضخامت اسمی تخته in درجه
1 24 16/32

تخته پوششی APA
1 32 20/40

2 48 24/48

2 60 32/60

بارهايی با شيب كم قابل اجرا براي ساخت تك لايه و قير اصلاح شده سيستم بام می باشند .

برای گارانتی كردن بام ها و صفحات مناسب و سالم مورد نياز است .

حاشيه تكيه گاه ممكن است توسط اتصال كام و زبانه و يا چوب ماسيو حمايت شود .

تخته های پيش ساخته بام ها

تخته های پيش ساخته در بعضی از كاربردهای ساختمانی ، توانايی ايجاد صرفه جويی در زمان و نيروی كار را دارند .

در محل اجرای كار و يا در خارج محل اجرا به الوارها متصل شده اند .

دهانه های 12 تا 8 ft ( m 66/3 – 44/2 ) معمولاً كاربردی هستند ولی اغلب برای اين كار بزرگ می باشند .

تخته لايه های PSI-83 با سطح الياف موازی با قطعات تقويتی تكيه گاهها كه معمولاً in 16 يا in 24 ( mm 610 يا 406 ) O.C هستند ، استفاده می شوند .

به دليل همين جهت تخته ، مقادير دهانه نمی توانند مورد استفاده قرار گيرند .

جدول 18 تعدادی از توصيه ها برای تخته پوششی مجاز APA شامل تخته لايه PSI-83 را بيان می كند .

سيستم های صفحات پانلي بام ها می توانند مانند دياگرام هايی با اصلاحاتی نسبتاً كم در طراحی عمل كنند .

جدول 17

حداقل پيشنهادات برنامه بست زنی براي تخته های پوششی بام APA .
ميخ زنی  ، 1 ، 2
فاصله ، in
متوسط حواشی تخته اندازه ضخامت تخته in
12 6 d6 1-121 6 d8 d110 1و 1

توجه : mm 4/25 = inch 1 . تعداد بستها و ميخ ها در مناطق پر باد بايد بيشتر باشند .

براي تخته كوبی آسفالت تيرها با پانلهای in و ضخيمتر از ايزوتوپهای پايدار با يك پهنای انحنای حداقل in بر روی يك طول in 1 استفاده كنيد .

1: از smoo th or deformed shank nails برای پانلهايی با ضخامت in 1 استفاده كنيد . برای ضخامتهای 1 و 1 اينچ ، از d8 يا d10 ازcommon smooth – shank nails استفاده كنيد .
2. برای دهانه هايی بزرگتر از 48 in ، فاصله ميخ ها در تمام تكيه گاه بايد 6in باشد .

عكس شماره 6 : تخته بام نمايش داده شده است .

كاربردهای ديوارهای پوششی

تخته لايه بطور رايج در ساختمان ديوارها به منظور تأمين استحكام سازه ای ديوار يا تأمين استحكام سازه ای ديوار همراه با تأمين خصوصيات استاتيكی استفاده مي شود .

در اولين حالت ، تخته لايه به عنوان يك زير كف روكوب ها ، در آجركاری ، سفت كاری و يا در ساير موادی كه بايد چسبيده شوند استفاده می شود .

تخته لايه ها بطور معمول در گوشه ها به منظور تأمين racking resistance مورد استفاده قرار می گيرند ولی احتمال دارد كه تمام سازه را بپوشاند ، كه در اين حالت بار باد را به تمامي اعضاء و بخشهای اسكلت ديوار توزيع می كند .

تخته های پوششی مجاز APA كه در جدول 19 نشان داده شده اند ، همانند تخته لايه PSI-83 با درجات C-D در معرض ديد 1 يا C-C خارجی مناسب هستند.

سطوح الياف می تواند در هر جهتی باشد. بايد توجه داشت كه عمل ديوار برشی به مسدود كردن در حواشی تخته احتياج دارد .

امروزه تخته لايه به عنوان يك تك لايه يا تخته سطحی و پوششی كه تنوعی از تركيب ، الگو و نقشه را دارا است استفاده شده و به عنوان يك عنصر ساختمانی مصرف می شود .

روكوب 303 APA ممكن مستقيماً با ستونها و گل ميخ ها و يا همراه با زير كف های غير ساختمانی به منظور تأمين قدرت و مقاومت rack و حذف هزينه diagonal bracing overlay با چگالی متوسط (MDO) اين برتری را به خوبی يك سطح صاف و قابل رنگ ميسر می كند . ( پانل با دانستيه متوسط روكش شده ) .

جدول 18

بارهای پيشنهاد شده بام برای تخته پوششی مجاز APA با ابعاد بزرگ موازی با تكيه گاه  پانلهای مركب، تخته 5 لايه به جز مواردی كه ذكر شده است .
مقدار بار بر روی حداكثر دهانه

كل زنده حداكثر دهانه in مقادير دهانه ضخامت in درجه تخته
30 20 d24

تخته پوششی – ساختمانی I شكل مجاز APA
a45 a35 24

a50 a40 24

80 70 24

100 90 24

50 40 16

تخته پوششی مجاز APA
25 20 d24

30 25 d24

c50 c40 24

c55 c45 24

c65 c60 24

توجه : mm 4/25 = in 1 و pa 88/47 = 1

a : براي تخته لايه 4 لايه ای با مهر PSI ، مقدار با را تا 15 كاهش دهيد .
b : پانلهای مركب بايد ضخامت in يا ضخيمتر باشند .
c : براي پانلهای مركب و تخته های 4 لايه ای ، مقدار بار را تا 15 كاهش دهيد.
d : solid blockig در انتهای تخته برای دهانه 24 in ، پيشنهاد می شود .
e : برای گارانتی كردن بام ها ، از ضخامت قابل قبول استفاده كنيد .

جدول 19

تخته های پوششی ديدار APA  ( تخته های پوششی مجاز ( درجه بندی شده ) APA ادامه دار بر روی دو يا بيشتر از دو دهانه )

حداكثر فاصله ميخ ها

متوسط حواشی لبه اندازه ميخ حداكثر فواصل ستون in دهانه مجاز تخته

12 6 d 6 برای تخته هايی با ضخامت in يا كمتر . d 8 برای پانلهای ضخميتر 16

24 يا
ديوار – 16 O.C
يا
ديوار – 24 O.C

توجه : mm 4/25 = inch 1

به الزامات مربوط به تخته پوششی قابل ميخ زنی توجه كنيد به خصوص در زمانيكه روكوب و پوشش خارجی بايد به تخته پوششی ميخ زنی شود .

معمولی ، صاف ، حلقوی ، نخ – مارپيچ و يا جعبه گالوانيزه ، ساير كدهای تصويب شده ممكن است مورد استفاده قرار گيرند .

تخته لايه – تيرهای والواری

توصيف

تخته لايه ممكن است با الوار يا تيرهای لايه ای چسبانده شده (glulam ) به شكل I يا تيرهای قوطی شكل (پروفیلی) تركيب شده باشد .

اين اعضاء نرم و موجی شكل ميخ زنی شده و چسبانيده شده ، يك مقاومت بالا به مقادير مختلف وزن داشته و بطور معمول برای دهانه 28-20 ft ( m 4/24 – 10/6 ) استفاده می شود .

آنها می توانند مستقيم يا خميده و يا مشتمل بر يك يا تعداد زيادی تخته لایه های عمودی چسبیده به بال و لبه الوار باشند.

لبه (بال) الوار طراحی شده تا حداکثر گشتاور خمشی را تحمل کرده و تخته لايه طراحی شده تا تنشهای برشی را متحمل شود .

پشت بند ها و تقويت كننده ها مابين بالها (لبه ها) استفاده می شوند .

تا از پيچش بافت جلوگيری كرده و نيروهای تكيه گاهی را انتقال دهند .

تخته لايه و الوار جهت چسبيدن به يكديگر از چسبهايی استفاده می شود كه به گره ها ، ميخ ها و ساير وسايل جهت ايجاد فشار لازم به منظور اتصال بهتر نياز دارند .

تنها فشارهای مكانيكی علمی و مثبت (نه ميخ ها) می توانند در بالها و لبه های الوار و صفحاتی بيشتر از يك ورق استفاده می شوند .

اتصالات نهايی در لبه ها، بالها و بافتها ممكن است به اتصال نيمانيم ( نيم نيم ) يا اتصالات انگشتي جهت متصل شدن احتياج داشته باشند .

هندسه تيرهای چوبی و الوار

حالتهای هندسی برش عرضی تيرهای رايج را مشخص می كند .

نوع A و B و ‍ C ، تيرهای قوطی (پروفیلی) می باشند و فقط نوع C ممكن است nail-glued نباشد.

تيرهای I شكل به فشار چسب زنی احتياج داشته و معمولاً ظرفيت بار گيری يا استحكام در مقابل پيچ ساير مدلها را ندارد .

به دليل توزيع نايكسان گشتاور و نيروهای برشی در طول تير ، برش عرضی نيازی ندارد تا به صورت خطی و منشوری باشد .

اين حالت در تيرهای قوطی معمول بوده و اغلب سبب می شوند تا مواد و الياف زيادی در بخش بيرونی طول قرار گيرد تا برش های بزرگتر را متحمل شود .

تيرهای T شكل معمولاً منشوری و خطی هستند .

يك تير تخته لايه الوار رايج با عنوان TJI در شكل 8 نشان داده شده است .

اين تير ، يك تير I شكل با يك لبه الوار روكش شده چند لايی توليد شده توسط شركت اتصالات Trus می باشد .

جان تير معمولاً تخته لايه inch ( mm 52/9) بوده كه در داخل يك شكاف در مركز پهنای سطح بال ( لبه ) جا داده شده است .

تمامی چسبهايی كه در تخته لايه ، بال ، اتصالات بال – جان تير استفاده می شوند، ضد آب هستند .

خصوصيات بال (لبه)

كشش محوری يا تنشهای مجاز فشاری ( نه تنشهای مجاز خمشی ) براي بالهای (لبه) درجات مشخصی از الوار يا برای الوار لايه ای چسبيده جهت مصرف مشخص شده اند .

اين اعداد برای مدت زمان قابل اجرای نيرو ، اصلاح شده اند .

اگر دو يا تعداد بيشتری از الوار به يكديگر بصورت لايه متصل شده باشند ، موقعيت نسبی اتصلات ممكن است بر طراحی تنشها تأثير بگذارد .

تمام تنشهای طراحی ممكن است براي ساخت اتصالات مناسب انگشتی و نيما نيم ( نيم نيم ) در شكل و طرح مشخصات طراحی تخته لايه مورد استفاده قرار بگيرند .

اتصالات نوك به نوك ( لب به لب ) ممكن است در بالها ( لبه ها ) استفاده شوند ولي در منطقة مؤثر برش عرضی ، مقداری كاهش لازم می باشد .

ساير فواصل تعدادی كاهش احتياج خواهند داشت ، به همان اندازه تعيين شده در مشخصات طراحی تخته لايه (PDS) .

براي ساخت تيرهای لايه ای ، مشخصات APA نياز دارد كه اتصالات نوك به نوك به اندازه t30 در لايه های نزديك به هم و به اندازه t10 در لايه های غير مجاور از هم قرار بگيرند .

اين امر سبب ايجاد يك منطقه برش عرضی مؤثر از 90% يك لايه براي يك بال و لبه دو لايه ای و يا از 90% دو لايه برای يك بال سه لايه ای.

تنش های مجاز كششی در بالهای چند لايه برای اعضايی با اتصال نوك به نوك 80% از مقدار مورد استفاده در آن درجه می باشد .

اين مقدار علاوه بر هر كاهش در منطقه مؤثر است .

خصوصيات صفحه :

صفحات تخته لايه به گشتاور انيرسی تير از يك ضخامت يكسان از لايه هايی از روكش با الياف موازی با طول تير توزيع خواهد شد .

اين ضخامت به اندازه مناطق كششی و فشار بوده و در ستون 4 يا 8 جدول شماره 6 پيدا می شوند .

اتصال دو لب به لب با شيب و 100% تنش های خمشی و عمودی را انتقال خواهد داد .

شيب (كه محدود است ) يا شيب كمتر 75% تنشهای كششيی و خمشی و 100% تنشهای فشاری را انتقال می دهد .

اتصال نوك به نوك back bl توسط صفحات تخته لايه با الياف عمود بر اتصال كه به يكديگر چسبانده شده اند ممكن است مورد مصرف قرار گيرند .

صفحه بايد يا ضخامت و كيفيت صفحه يكسان باشد .

ظرفيت اتصال در كشش و خمش در جدول 20 نشان داده شده است .

برای ضخامت های كوتاه تر و كمتر مقادير نسبتاً كاهش يافته اند . هيچ گونه كاهشی در مقاومت فشاری پانل برای طول تخته ها در جدول نشان داده نشده است .

هيچ گونه كاهشی در مقاومت برشی تخته لازم نخواهد بود .

اگر صفحات چسبيده به هم در تخته لايه حداقل 12 برابر طول ضخامت تخته باشد .

چسب

الوار و تيرهای I يا قوطی ( پروفيلی ) به عنوان يك اجسام سفت و سخت طراحی شده اند .

هر نوع بستهای مكانيكی كه برای فشار چسب زنی مورد استفاده قرار می گيرند ، در ظرفيت تير محاسبه نمی گردند .

چسبها برای يك منطقه خشك و مرطوب بايد با حداقل الزامات موجود در PDS ( مشخصات طراحی ) مطابقت كنند .

فرآيند طراحی

مراحل زير در طراحی يك تير تخته لايه – الوار لازم می باشد .

طراح معمولاً از مقدار بار ، دهانه ، شرايط خمش ، شرايط محيطی ، ملاحظات معماری يا توليد ، همچون عمق تير يا محدوديت های ظاهری و همچنين از در دسترس بودن مواد آگاهی دارد .

۱. به موارد ذكر شده در بالا توجه كرده و يك اندازه آزمايشی را مشخص و از روشهای تقريبی استفاده كنيد .
۲. اندازه خمش ، خصوصيات بخش مورد نظر را مشخص كنيد .
۳. از برش افقی، ضخامت تخته لايه را مشخص نماييد .
۴. از برش موجود در اتصال بال – صفحه، ابعاد مناسب هندسی را جهت رسيدن به شرايط و معيارهای برشی و پيچشی انتخاب كنيد .
۵. بخش مورد نياز جهت رسيدن به الزامات خمش را تعيين كرده و در صورت نياز مقدار خمش و شيب را مشخص كنيد .
۶. اندازه و فواصل قسمت تحمل كننده بار و سفت كننده های متوسط را مشخص كنيد .
۷. جزئيات لازم و ضروری مفصل ها را تعيين كنيد .
۸. الزامات مربوط به تكيه گاههای عرضی راتعيين كنيد .

برای جزئيات بيشتر به مثال 3 توجه كنيد .

مثال 3

يك تير قوطی (پروفيلی شكل)را طوری طراحی كنيد كه به عنوان يك تير بام بر روی يك دهانه ساده ft 26 ( m 92/7 ) عمل كند .

تير بايد عمقی كمتر از 24 in ( mm610 ) داشته و مقدار خمش مجاز آن تحت بار كل كمتر از می باشد .

شرايط آب و هوايی خشك جهت تعمير و ساخت مد نظر است .

بار برف و تركيب بار مرده توسط يك بار طراحی كل 220( 21/3 ) . بار مرده 80 ( 17/1).

اتصال نيما نيم ( نيم نيم ) 6×2 يا 8×2 تير ( خشك كن kiln، حداكثر رطوبت 15% ، ساختمانی امتحان شده نوئل ، كاج ، نراد ) موجود است با توجه به اينكه چندين ضخامت تخته لايه C-D در معرض ديد يك سطح سمباده زنی شده وجود دارد .

جدول 20

حداكثر تنشهای خمشی و كششی برای تخته لايه با اتصال نوك به نوك
حداكثر تنش
طول تخته تابيده شده in ضخامت تخته لايه in
گروه 4 گروه 2و3 گروه 1 تمامی ساختمانی درجات I
900 1000 1200 1500 6
8
10 سمباده زنی شده
12 سمباده زنی شده
900 950 1000 1500 14
700 750 800 1200 16
700 750 800 1200 16
توجه : mm 4/25 = in 1 و kpa 895/6 = 1

بخش آزمايش

برای تخمين زدن يك اندازه و مقدار امتحانی ، فرض كنيد كه بالها (لبه ها ) تمامی گشتاور خمشی و صفحات تمامی برشها را حمل مي كنند .

عموماً مقادير عمق تا دهانه تير ، از 8/1 تا 12/1 درجه بندی می شود ولي ساير موارد نيز امكان پذير هستند .

عمق بايد طوری انتخاب شود كه در صورت بريده شدن صفحه از ورقهای تخته لايه ، كمترين ضايعات را داشته باشيم .

عمق 12 ، 16 و 24 in مناسب می باشد . اغلب تخته های splice plate ، اگر دارای عمق مناسبی باشند ، ممكن است در قسمت كناره بری اصلاح شوند .

عمق h = (ft 26 ) = in 26 . سعی كنيد كه جهت ضايعات حداقل و توجه به شكل محدوديتها از 24 in استفاده كنيد .

برای تخمين مقدار فضای لازم برای بامهای الوار از فرمول زير استفاده كنيد :
A=
A : منطقه خالص و اصلی بال بعد از برقراری اتصال نوك به نوك
M : گشتاور خمشی
F : تنش فشاری يا كششی مجاز
h1 : فاصله مركز تا مركز بالها in
M=
( يك بال آزمايشی 6×2 فرض كنيد . ) in 5/18 = in‌ 5/5 – in 24 =h1
1009=5/1×3/1×675 F=F1=
( مقاومت به تنش مجاز ساختمانی S-P-F برای پهنای 6×2 انتخاب كنيد ، برای مدت بارگيری تنظيم شده است . )
= A
زمانيكه در منطقه S 6×2 ، 5/16 in2 می باشد ، اين آزمايش رضايت بخش بوده است.

عمق بال بايد حداقل 4 برابر ضخامت در حال اتصال صفحه در هر خط چسب باشد تا منطقه كافی برای انتقال برش را تضمين نمايد اين امر بدان جهت لازم است تا اطمينان يابيم كه تنشهای برشی پيچشی در تخته لايه ، طرح را تخت كنترل خود قرار نخواهند داد .

الواری كه in 6×2 است می بايست براي هر گونه ضخامت در تخته لايه های قابل قبول ، رضايتبخش باشد .

ضخامت t صفحه تخته لايه با فرمول زير تضمين زده می شود .
t =
V : حداكثر نيروی برشی b1
h : عمق كل تير in
FV : تنش برشی مجاز در ضخامت
V
(امتحانی) in 24 =h
5/218 = 15/1×190 FV=
( گونه های گروه 1 ، شرايط خشك ، سطح تنش = 2-S از جدول شماره 8 )
t =
اين مقدار ضخامت مؤثر برای برش بوده و بايد با ستون 3 جدول 6 مقايسه شود. برای تخته های سمباده زنی نشده موجود ، دو صفحه C-D در معرض ديد in يك طرفه ، يك دهانه 24/48 ( گونه های گروه 1 ) لازم می باشد .

بخش خصوصيات

اتصال نيم نيم كه در الوار بطور دست ساخته شده باشد ، لازم و ضروری است .

اين امر به دليل نزديكی طرح آزمايشی می باشد . اين بخش آزمايشی جديد بايد توسعه يابد .

در صورتيكه اتصال لب به لب ( سر به سر ) استفاده شده باشد .

مثال 3

گشتاور خالص انيرسی با فرمول رو به رو محاسبه می شود :

[h3- (h-2d)3 ] =(بالها)I
b: عرض بال واقعی = in 75/2 ( فرض كنيد كه in از پهنای هر لايه ( تيغه ميانی ) برای چسب زنی روكاری اوليه جدا شده اند .
d : عمق بال 25/5 in ( in برای سطوح مونتاژ شده . )
r : عمق تير كمتر in برای روكاری مجدد = in 5/23 (اگر
in 24 – h ، inch در نظر بگيريد .
In4 2471 = [3(25/5×2-5/23)-3(5/23)] = (بال)I
– (هر wid)I
t* 271/0=12/247/3 بوده،

همانطور كه  توضيح داده شده است اين مقدار كل ضخامت تمامی لايه هايی كه بصورت موازی با سطح الياف هستند را نشان می دهد .

توجه كنيد که روكاری ويژه فوق العاده ، مواردی هستند كه توسط APA ( انجمن تخته لايه آمريكا ) پيشنهاد شده و توليد كننده بطور متنوع آنها را توليد می كنند .

بنابراين يك عنصر صفحه در نظر گرفته تا به مقاومت خمشی كمك كند .

( m43-10×151/1) in4 2764 = 293+2471I = (خالص)
( m4 3-10×273/1) in43057 = 293×2+2471 I = (كل)
I . كل تأثیر اتصالات سر به سر ( لب به لب ) را ناديده گرفته و جهت بررسی صفحات ، اتصالات و خمش استفاده می شود .

عمق بال و لبه بزرگتر از 4 برابر ضخامت پانل بوده ، بنابراين فضای كافی برای برش وجود دارد .

گشتاور اولين منطقه :

in3 7/131 = ( )(25/5) 75/2 = ( )Q = bd (بالها)
271/0 = (تعدادی از صفحات)( )( )Q = t* (صفحه)
(m3 3-10×771/2) in3 1/169 = 4/37+7/131Q =

بررسی خمش

(ع) = M = مقدار مجاز
h 5/0 برای برشها ، بخشهای عرضی متقارن و فاصله اصلی از محور خمشی تا لبه ها و بالها استفاده شده و بايستی برای ساير شكلها نيز مورد مصرف قرار گيرد .
M =
(KN.M 21/25) b1 . in100 و 223 (KN.M 24/27) Ib . in 100و 241
اگر خمش كنترل كننده باشد ، بنابراين صفحه به هم پيوسته جهت افزايش I مورد استفاده قرار گيرد، يا اندازه بالها را افزايش داد .

بررسی برش

برش از ميان ضخامت

(5) = نيروی برشی مجاز
t4 مجموع ضخامت مؤثر صفحه در برابر برش می باشد ( ستون 3 جدول 6 )
V =
( KN 72/12) Ib 2860 KN) 53/15) Ib 3515 =
برش پيچشی در خط چپ لبه – صفحه :
(6) =V
Fs نيروی برش پيچش مجاز تخته لايه بوده و تا 50% برای تمركز برش كاهش می يابد ( ) .
V =
(KN 72/12) Ib 2860 (KN 03/33)Ib 7428=
اگر تير بيشتر از دو صفحه داشته باشد ، برش را می توان از فرمول زير بدست آورد :
(7) V =
ts ، مجموع تمامی برشهای موجود در ضخامت صفحه بخش مورد نظر می باشد . (in) و ts برش ضخامت در صفحه خارجی می باشد .

فرض می شود كه اولين مقدار لنگر ايستايی در هر صفحه فرعی بوده و متناسب با ضخامت آن می باشد .

شكست

برش خمشی ممكن است يك فاكتور مشخص در طراحی باشد.

2روش برای محاسبه خمش كل وجود دارد :

 تخمين

در اين روش، برش خمشی را در يك فاكتور تصحيح كه بر اساس مقدار عمق تا دهانه قرار دارد ، ضرب كنيد .

ضريب تصحيح مقدار دهانه تا عمق
5/1 10
2/1 15
1 20
در اين حالت ميان يابی مجاز است . خمش و شكست بايد محاسبه شده و از MOE و I كل عناصر بال استفاده كنيد .

 مجموع خمش و برش خمشی

اگر خمش در حالت بحرانی است ، يك تخمين بهتر از شكست ممكن است مورد نياز باشد .

اين روش بايد قبل از تعویض اندازه عضوها مورد مصرف قرار گيرد، اگر تخمين شكست به حد مجاز نزديك باشد.
(8)
مقدار دهانه تا عمق = 13 . پس فاكتور تصحيح برابر با 32 را مي باشد. پس :

(mm33) in30/1 = – (m4/16) in 65/0

خميدگی ممكن است برای خنثی كردن بار مرده تأمین گردد.

خميدگی تير به خوبی تأمين مقدار خيز بر روی بام ها جهت زه كشی قرار گرفته است.

خزش معمولاً توسط ايجاد يك شيب يكسان و يكنواخت به اندازه 5/1 برابر خميدگی بار مرده محاسبه می شود .

در اين مشكل اين امر نشان می دهد كه in ( mm 35/6 ) توسط الزامات قيراندود كردن ناديده گرفته شده يا تحت شعاع قرار خواهد گرفت .

جذب رطوبت بالقوه آب توسط چوب ، بايستی توسط استفاده از قير مناسب علاوه بر شير مناسب ، بر حداقل رسانيده شود .

سخت كننده ها ( پشت بندهای ) تكيه گاه

پشت بندهای تكيه گاهی بين صفحات و بالها ثابت شده اند تا بارهای متمركز را توزيع كرده و از كمانش و پيچش صفحه جلوگيری كنند .

اين پشت بندها و سفت كننده های موجود در انتهای تيرها بايد عرضی يكسان همانند بالها و ابعاد كافی موازی بالها جهت مطابقت با دو معيار ذكر شده داشته باشد .

فشار و تراكم عمود بر الياف

بستها بايد بتوانند نيروی عكس العمل تكيه گاه را به بالها انتقال دهند . اين امر توسط تأمين يك بست با يك سطح مقطع كافيیجهت يافتن معيار تراكم و فشار عمود بر الياف ديده می شود .

(9) X =
x : عمق بستهای موازی با بالها
p : عكس العمل ( و نه نيروهای متمركز )
: نيروهای فشاری مجاز عمود بر الياف ( و نه نيروهای پذيرفته شده برای استمرار بارها )
b : پهنای لبه ( همچنين پهنای بستها )
X =

نيروی برشی

عكس العمل تكيه گاهها نيز بايد از طريق نيروی برشی در خط چسب صفحه – بستها ، انتقال داده شود .
(10) X =
يك جفت از S ۴*۲ كه بطور مناسب به اندازه 375/1 in صاف شده باشد برای انتهای بستها مناسب خواهد بود .

بالهای متوسط بايد به منظور افزايش ثبات و پايداری صفحه اضافه شوند .

برای محاسبه محل آنها راه آسانی وجود ندارد ولي الواری با ضخامت اسمی in 2 در فواصل in 48 ( mm 1220 ) يا فواصل كمتر قرار گرفته و برای اين منظور كافی می باشد اما بايد به صفحات چسبانيده شوند .

ثبات جانبی

به منظور مشخص نمودن الزامات و نيازهای قيد جانبی ، مقدار محاسبه شده و با اعداد جدول ۲۱ مقايسه می شود .
in43057 = (كل)Ix = I
(صفحات) I + (بالها)Ig = I
=
In4 03/58=

بنابراين فشردگی بالها بايد كاملاً مهار شوند .

جدول ۲۱

پيشنهاداتی برای مهار بندی عرض تيرهای الوار – تخته لايه

قوانينی برای مهار بندی عرضی Ix/Ig نيازی وجود ندارد 5 تا در تكيه گاه قسمتهای پايانی در انتهای بالها نگهداشته شوند. ۵-۱۰

در قسمتهای انتهايی تيرها در يك خط نگهداری شوند (هر دو قسمت ابتدا و انتهايی بالها در محل عمود بر محور تير در برابر گشتاور افقی گيردار شده اند . ) ۱۰-۲۰

يك لبه ( ابتدا يا انتهايی ) در يك خط نگهداری شوند . ۲۰-۳۰

تير توسط بست زنی يا ساير مهار بندی ها در فاصله های كمتر از ft 8 گيردار شده است . ۳۰-۴۰

بالهای فشاری كاملاً گيردار شده و طوری نيرو به آنها وارد می شود تا در يك سطح قائم همراه با يك تير يا الوار كه به خوبی بسته شده يا سيستم پانل از پيش تنش دار شده مورد مصرف قرار گيرد . بيشتر از ۴۰

توجه : m 34048/0 = ft 1

پانلهای چسب زنی از پيش تنش دار شده 

تخته لايه و الوار همچنين می توانند تركيب شده تا يك طراحی سطح مونتاژ شده جهت مقاومت به نيروی خمشی ناشی بالهای مورد استفاده در سطح پانل بسازند.

اين پانلهای از پيش تنش دار شده تنها در ساختار چوب منحصر به فرد نبوده و در سفينه ها ، كشتی ها و اتومبيل ها به خوبی كاربردهای ساختمان سازی مورد مصرف قرار ميگيرند .

زمانی كه هزينه يا وزن مورد توجه باشد ، اين پانلها شكل كاملاً مؤثری از ساخت می باشند .

اين پانلها معمولاًٌ در كارخانه پيش ساخته و توليد شده و در نتيجه مشكلات و زمان مربوط به استقرار را كاهش می دهند .

اين پانلها ممكن است صاف يا موج دار بوده و اغلب در ساختارهای folded – plate يا بام های منحنی شكل به خوبی كاربرد در ديوارها و سيستم كف استفاده می شوند .

همچنين ممكن است از اجزاء و مؤلفه های صفحه توخالی  و يا يك پانل مركب با يك مغزی سبك باشند .

البته در حالتهای اخير كف های پلی استايرنی يا پلی اورتان يا كاغذ شانه عسلی مورد استفاده قرار می گيرند.

بازدهی الياف تخته های از پيش تنش دار شده تخته لايه – الوار به علت داشتن جلد تخته لايه بيشترين تنش های خمشی را می گيرد ، در حالی كه به عنوان تخته پوششی عمل می كند .

صفحات الوار اين جلدها را فاصله گذاری كرده و بدين وسيله افزايش مقدار اينرسی را سبب شده همچنين اين جلد ها تنش های برشی را حمل می كنند .

تخته ها ممكن است دو يا يك رو بوده يا الواری با بالهای T شكل داشته باشند ، به هر حال اعضاء الوار يا تراورسهای عمودی به سختی به بالها وصل می شوند .

بنابراين تخته ها به عنوان يك سری از تخته های ساخته شده عمل می كنند .

چسبهای كشسپار به علت ارتباط با ضربه زدن بامها يا تمركز تنشها استفاده می شوند .

البته استفاده از آنها محدود به كاربردهای روش آزمون و خطا می باشد . روشهای طراحی در اين بخش توصيف شده و فرض می شود كه بارها دقيقاً وصل شده اند .