ساخت و طراحی فرودگاه های شهری از سال ۱۹۲۰ آغاز گردید. به مرور زمان این فرودگاه‌ها به مراکز تفریحی بین‌المللی برای خطوط هوایی و ارتباط‌دهنده‌ی مسافران تبدیل شدند.
در این مسیر، به طور کلی آن دسته از فرودگاه‌هایی که جدیدتر، کارآمدتر، راحت‌تر و همراه با پیشرفت‌های تکنولوژی و طراحی‌های معماری هستند، تجربه‌ی لذت‌بخش‌تری را برای مسافران رقم می‌زنند و در لیست برترین فرودگاه‌ها قرار می‌گیرند.
چگونه بعضی از برجسته‌ترین فرودگاه‌ها از این لیست حذف شدند؟
وجه تمایز طراحی بعضی فرودگاه‌ها و تجربیات سفر منحصر بفرد آن‌ها از دیگر فرودگاه‌ها در چیست؟
در اینجا تیم‌های طراحی فرودگاه ، پشت پرده‌ی ساخت ۴ فرودگاه بین‌المللی آشکار می‌کنند و پیشرفت آن‌ها در زمینه‌های مختلف را مطرح میکنیم و شرح می‌دهیم که فرودگاه‌ها جهت تصمیم‌گیری‌های بهتر در طراحی، چگونه از تکنولوژی استفاده می‌کنند و چه چیزی باعث خلق یک تجربه‌ی سفر مدرن برای یک جمعیت جهانی رو به رشد می‌شود. این ۴ فرودگاه عبارتند از: فرودگاه بین‌المللی لس‌آنجلس، فرودگاه جدید استانبول، فرودگاه بین‌المللی هنگ کنگ و فرودگاه لاگواردیا.
۱- طراحی فرودگاه بین‌المللی لس‌آنجلس
فرودگاه بین‌المللی لس‌آنجلس ( Los Angeles International Airport =LAX) در جنوب کالیفرنیا،بزرگترین و شلوغ‌ترین فرودگاه در ساحل غربی آمریکا است و به دلیل ازدحام زیادش شناخته شده است.
این فرودگاه به دلیل وجود پروژه‌های بازسازی جدیدش، طراحی فرودگاه و تجربیات سفر،موقعیت خود را به عنوان یک مرکز تفریحی اصلی هوایی حفظ کرده است. به گفته‌ی «تیم سولیوان» (Tim Sullivan) مدیر پروژه ارشد هوایی شرکت معماری «جنزلر» (Gensler)، در گذشته به دلیل رابطه‌ی در تعارض فرودگاه،خطوط هوایی و همسایگی آن، از بهبود امکانات در LAX غفلت می‌شد.
سولیوان می‌گوید: در طی ده سال اخیر یا بیشتر، در این مکان تغییراتی را اعمال کردیم. مدیران متوجه شدند که لازم است یک رابطه‌ی فعال بین تمامی ارگان‌ها برقرار کنند تا فرودگاه بتواند پیشرفت کند و آن‌ها در این زمینه بسیار موفق بوده‌اند. زمانی‌که این تغییرات شروع شد، شاهد پیشرفت‌های فراوانی در فرودگاه شدیم. در سال ۲۰۱۰ تلاش‌هایی جهت مدرنیزه کردن «ترمینال بین‌المللی تام برادلی»(Tom Bradley International Terminal) آغاز شد.
شهردار وقت لس‌انجلس آنتونیو ویلارایگوسا بر بهبود تجربه‌ی مسافران تاکید کرد و تلاش کرد تا لس‌آنجلس را در رقابتی با دیگر شهرها قرار دهد.به طور کل پروژه‌ی مدرنیزه کردن LAX تا سال ۲۰۲۳، ۱۴ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت. این هزینه‌ها شامل «توافق‌نامه‌ی ماهواره‌ی میدفیلد» (Midfield Satellite Concourse)، بازسازی چندین ترمینال و «پروژه مدرنیزه کردن دسترسی زمینی» (Landside Access Modernization Program) خواهد بود.
در این حین معماران جنزلر برای آموزش مشتریان (همچون متخصصان فرودگاه و دولت محلی) جهت برقراری ارتباط با پروژه و ارائه‌ی آن در فضای سه بعدی، از واقعیت مجازی و BIM (در اتودسک رویت) استفاده کردند. به گفته ی «کیت تامپسون» (Keith Thompson) یکی از مدیران جنزلر: افرادی که در معماری یا طراحی آموزش ندیده‌اند،در تصویرسازی نتیجه‌ی نهایی در یک فضای دو بعدی یا روی کاغذ، دچار مشکل می شوند. در اینجاست که استفاده از ابزارهای دیجیتال مفید واقع می‌شود و اینگونه می‌توانیم مشتریان را با چالش‌هایی که ما به عنوان طراح با آن ها مواجه می‌شویم روبه‌رو کنیم و با همراهی آن‌ها به دنبال راهکارهایی بگردیم.
۲- طراحی فرودگاه جدید استانبول
حمل و نقل دیجیتال یک پایه‌ی اساسی برای فرودگاه جدید استانبول است که وسیع ترین پروژه‌ی فرودگاهی جهان است. (همچنین فینالیست «جایزه‌ی برتر AEC» (AEC Excellence Awards) در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ بوده است ) این پروژه که توسط «آی جی ای» (iGA) طراحی شده است (که یک قرارداد ۲۵ ساله برای ساخت و اجرای فرودگاه داشته است) در ۴ فاز خواهد بود و اولین فاز آن درابتدای سال ۲۰۱۸ تکمیل خواهد شد. در انتهای فاز اول، دو باند مستقل پرواز، یک ترمینال به مساحت ۱.۳ میلیون متر مربع (۱۴ میلیون فوت مربع)، پارکینگی به مساحت ۷۰۰.۰۰۰ متر مربع (۷.۵ میلیون فوت مربع)، ۱۴۳ عدد پل حمل مسافر، تمامی امکانات حمایتی لازم برای فرودگاه‌ها و ظرفیت ۹۰ میلیون مسافر در سال را خواهیم داشت. با تکمیل پروژه در سال ۲۰۲۸ شش باند پرواز، امکانات مختلف (از قبیل بیمارستان‌ها، هتل‌ها و استراحتگاه‌ها)، فضایی برای ۳۵۰۰ پرواز در روز و ظرفیت ۲۰۰ میلیون مسافر در سال را خواهیم داشت. اما این پروژه به راحتی دست‌یافتنی نیست.
به گفته‌ی دکتر «اوزان کیسگلو» (Ozan Köseoglu) مدیر بخش مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) در شرکت iGA: طراحی فرودگاه و ساخت آن به شدت پیچیده است و نیازمند زیرساخت‌های مختلفی است که شامل ترمینال‌ها، ساختمان‌ها، باندهای پرواز، گیت مسافران، پارکینگ‌ها، راه‌آهن‌ها و جاده‌ها است. مدل‌سازی بخش اطلاعات یک نقش استراتژیک در کمک به تمرکز بر ادغام و یکپارچه‌سازی تمامی رشته‌ها و سهامداران مرتبط در یک محیط واقعی منفرد دارد. این باعث می‌شود تا مهندسان و طراحان در برنامه‌ی بهره‌وری و تولید پیش‌روی کنند و در تحویل به موقع ساخت و طراحی فرودگاه شتاب کنند.
استفاده از BIM (مدل‌سازی اطلاعات ساختمان) (مخصوصا در BIM 360) تاثیر شگرفی بر بهره‌وری پروژه داشته است. فعالیت‌های هر گروه و فرآیندهای تضمین و کنترل کیفیت به صورت روزانه بررسی می‌شوند و این کار توسط مهندسانی که به مدل‌های سه بعدی BIM بر آی‌پدهایاشن دسترسی دارند، اجرا می شود. اما فرآیند BIM حتی پس از فرآیند ساخت فرودگاه نیز ادامه خواهد یافت.
دکتر کیسگلو می‌گوید: پس از ساخت فرودگاه، iGA به مدت حداقل ۲۵ سال فرودگاه را اداره خواهد کرد.به همین دلیل است که ما از مدل شش بعدی BIM در مرحله ی طراحی فرودگاه و ساخت آن و همچنین در مرحله‌ی بهره‌برداری استفاده کردیم. به کمک BIM، مدیریت امکانات می تواند به ارتقای ساخت چرخه‌ی زندگی و پایداری فرودگاه کمک کند.
۳- طراحی فرودگاه بین‌المللی هنگ کنگ
اگرچه شاید استانبول بزرگترین پروژه‌ی فرودگاهی باشد، اما هدف فرودگاه بین‌المللی هنگ کنگ (HKIA)، تبدیل شدن به سرسبزترین فرودگاه دنیا با استفاده از کمک مهندسان «ای کام» (AECOM) است. مشخصه‌های بهینه سازی انرژی و سازگار با محیط زیست در این پروژه شامل استفاده‌ی حداکثری از نور طبیعی، کاهش استفاده از انرژی، صفحات خورشیدی بر روی سقف و یک پارک دریایی و ساحلی (یک تعهدنامه از سمت مسئولان فرودگاه هنگ کنگ برای محافظت از دلفین‌های سفید تنظیم شده) است.
به گفته‌ی مدیر اجرایی و عملیات ای کام «آیوی کنگ» (Ivy Kong): به نظر می رسد که طراحی پایدار از طریق کاهش مصرف انرژی به گونه ای بر زیربنای ساخت این ساره تاثیر گذاشته است و آن ها ساختمان را طوری طراحی کردند تا گرما را حفظ کند و انرژی سرمایش بهینه را در موقعیت‌های مختلف داشته باشد. برای تحقق این کار به مهندسی خدمات ساختمان و مولفه‌های ساختاری نیاز داریم.
طراحی جدید فرودگاه بر محور سیستم سه باند پرواز (3RS) است.
به گفته‌ی «تامسون لای» (Thomson Lai) مدیر دپارتمان راهکارهای مبتکرانه‌ی ای‌کام:قرارداد پروژه HKIA توسط شرکت ای‌کام بسته شده است و ای کام به عنوان مشاور کلی BIM برای خلق فرآیند طراحی و ساخت کارآمد سیستم سه باند پروازی، است. ای‌کام به همراه تیم HKIA شروع به طرخ‌ریزی استراتژی BIM، تعیین استانداردها و مشخصه‌های طراحی و برنامه‌ریزی مراحل ساخت، کرده است. ای‌کام همچنین بر جریان کاری BIM و قراردادهای کیفیت طراحی به موقع نظارت دارد.
علاوه بر این، آن‌ها در حال تبدیل کردن HKIA به یک فرودگاه هوشمند هستند. به گفته‌ی کنگ: به عنوان مثال هنگامی که از هواپیما پیاده می‌شوید، وسایلتان را می گیرید و به مغازه یا مرکز تفریحی می روید. در این زمان تکنولوژی می تواند شما را به سریع‌ترین و خلوت‌ترین راه هدایت می‌کند و این بسیار مفید است، چرا که فضای ترمینال بسیار شلوغ است و شما نیازمند یافتن راهی با کمترین میزان شلوغی هستید.
با وجود پیچیدگی‌های بازسازی فرودگاه، کنگ می‌گوید که از توجه به جزئیات در مدیریت امکانات فرودگاه بسیار شگفت‌زده شده است. به عنوان مثال ای‌کام مقدار وسایل مسافران را که در دوربین‌های امنیتی چک می‌شوند را محاسبه کرده است. کنگ می‌گوید: فرآیندهای گمرکی و امنیتی کاملا برایم جدید بودند، ولی ما باید به تمامی نیازهای HKIA و توجیهات لازم در طراحی فرودگاه آگاه می‌بودیم و باید همه ی این فاکتورها را در هم ادغام می‌کردیم تا از طراحی بهینه و نتیجه‌ی کاربردی و جذاب آن مطمئن شویم.
۴- طراحی فرودگاه لاگواردیا
برای سهامدارانی که در فرودگاه لاگواردیا در نیویورک کار می‌کنند، BIM به طراحان، مدیران و صاحبان آن کمک می‌کند تا شاهد ابعاد چندگانه‌ی ساختمان باشند و BIM به عنوان ابزار کاهش ریسک نیز است. «جی مژر» (Jay Mezher) مدیر BIM در WSP اینگونه می‌گوید: زمانی به مدل ۴ بعدی می‌نگرید، متوجه می‌شودی که سازه چگونه خواهد بود و متوجه قابل ساخت بودن یا نبودن آن نیز خواهید شد و به این ترتیب تغییراتی اعمال می‌کنید و براساس برنامه های موجود و مدل‌هایی که دارید، تصمیم‌گیری می‌کنید.
با استفاده از آشکارساز برخورد (آشکارساز تصادم) قادر خواهید بود تا مکان‌هایی را که این تصادف‌ها رخ می‌دهد را به طراحان گزارش دهید و به این ترتیب آن‌ها در طراحی فرودگاه شان تغییراتی را اعمال خواهند کرد . زمانی‌که طرح‌های خود را روی کاغذ می‌آورید، اعتماد بیشتری به خود پیدا می‌کنید و خطاهای کمتری در هنگام ساخت پروژه زمینی خواهید داشت.
در سال ۲۰۱۵، «اندرو کوئومو» فرماندار فعلی ایالت نیویورک به «جو بایدن» معاون رئیس جمهور آمریکا (که یک بار ترمینال بی لاگواردیا را کشور جهان سومی نامید) ملحق شد و یک برنامه‌ی ۴ میلیارد دلاری را برای بازسازی ترمینال‌ها به عنوان یک ساختمان یک پارچه با ساختمان‌های مرتبط با هم طراحی کردند. کوئومو اعلام کرد که قصد ساخت لاگواردیا به عنوان زیباترین طراحی فرودگاه در دنیا را داشته است و این به معنای استفاده از پیشرفته‌ترین تکنولوژی برای ارتقای حمل و نقل عمومی به فرودگاه و کاهش تاخیر در پرواز و کاهش ترافیک اطراف فرودگاه است.
برای خلق بهترین و مدرن‌ترین تجربه‌ی سفر، تیم WPS تصمیم به ساخت یک ترمینال جدید، پرنور و جذاب گرفتند که این بر خلاف ترمینال‌های کنونی تاریک و با سقف‌های کوتاه است. این تیم همچنین به طراحی پل‌های عبور جدید نیز مشغول شدند.
«ماکسیم هیل» معاون WPS می‌گوید: هدف ما طراحی فضایی آرامش‌بخش برای مسافران است و این فرآیند چندان زمان بر نخواهد بود به زودی امکانات عالی و فضاهایی آرامش‌بخش برای نشستن و استراحت کردن وجود خواهد داشت. لاگواردیا‌ی جدید متفاوت است. یک فرودگاه به طرز شگفت‌انگیزی بلند در یک محیط کوچک خواهد بود.
هیل می‌گوید: در ابتدا می‌ترسیدیم که طراحی فرودگاه ما با انتقادها و بازخوردهای منفی مواجه شود، چرا که بیشتر فرودگاه‌ها، بزرگ و با سقف‌های کوتاه هستند. زمانی‌که به فواید ساخت آن و نیازهای آن مکان اندیشیدیم، متوجه ضرورت عمودی ساختن آن شدیم.
راستی یک سوال اساسی چرا ما برای طراحی فرودگاه های کشورمان از این قبیل برنامه‌ریزی‌ها را نداریم؟
هیچ دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.